Kişilik Bozuklukları

Kişilik bozukluğu; kişinin içinde yaşadığı yaşam örüntüsünden sapan, sosyal çevredeki işlevselliğini bozan içsel yaşantılarının bütünü olarak karşımıza çıkar.

İnsan; kendi öz kişiliğinden saparak dengesiz ve uyumsuz bir kişi haline dönüşebilir, fakat bu uyumsuzluk ve dengesizlik, kendi kişiliğinden başka bir kişiliğe büründüğünde dengeli ve uyumlu bir hale dönüşebilir.

Bu rahatsızlık farklı farklı belirtiler gösterebilmektedir.

Eğer siz de kişilik bozukluğu yaşadığınızı düşünüyorsanız destek almak için yüz yüze veya whatsapp görüntülü konuşma üzerinden ücretsiz 15 dakikalık ön görüşme randevusu alabilirsiniz.

Kişilik Bozukluğu Potansiyel Belirtileri

Genellikle gergin bir yapıya sahip olabilirler veya sosyal çevrelerinde gelen bir uyum problemi, olumsuz davranış ve tutum takınma veya kimseyi umursamama gibi bir davranış veya strese bağlı olarak kolay sinirlenme gözlenebilmektedir.

“Huy biyolojik, karakter ise bulunan ortama göre sosyal özellikler taşır.” (Aslan, 2008)

Kişilik Bozukluğu Türleri

A Kümesi (Eksantrik) Kişilik Bozuklukları

Paranoid Kişilik Bozukluğu

Paranoid Kişilik Bozukluğu olan kişiler hayat içinde her şeye kuşkuyla yaklaşma eğilimi gösterir.

Bu kişiler diğer insanlar tarafından kullanılacağını düşünür ve insanlara şüpheci bir tavırla yaklaşır.

İnsalara karşı sürekli öfkeli ve gergindirler. Ayrıca küçük düşeceğine inanırlar, insanları suçlama ve kin tutma eğilimi gösterirler.

Kendilerini asla suçlamazlar ve hatanın hep karşı tarafta olduğunu savunurlar.

Aşırı kıskançtırlar ve güvensizdirler, soğuk ve içe kapanık insanlardır.

Paranoid Kişilik Bozukluğu olan insanlar tek başına olmaktan zevk duyarlar başkasına ihtiyaç duymazlar.

Şizotipal Kişilik Bozukluğu

Şizotipal Kişilik Bozukluğunda bireyler genel toplumsal düşüncelerden bağımsız daha ütopik ve batıl inançlara inanırlar.

Genellikle toplumun küçük bir kesiminde görülen bu kişilik bozukluğunda bireyler doğaüstü güçlere inanırlar ve bu durum onların gerçeklikten kopmasına yol açabilir.

Şizofrenin başlangıç dönemlerine yakın belirtiler gösterebilmektedir.

Gözle görünmeyen şeyleri görme gibi yanılsamalar yaşayabilirler.

Şizoid Kişilik Bozukluğu

Şizoid Kişilik Bozukluğu olan insanlar sosyal ortamlardan uzak kalmayı tercih eder. İçe kapanık davranışlar sergilerler ve keskin sınırlar vardır.

Bu bireyler grupça yapılan aktivitelerden zevk almazlar. 

Şizoid Kişilik Bozukluğu olan bireylerin cinsel yönelime karşı ilgileri çok azdır.

B Kümesi (Dramatik Kişilik Bozukluğu)

Anti-sosyal Kişilik Bozukluğu

Antisosyal Kişilik Bozukluğunda bireyler sosyal alanlardan kendilerini soyutlarlar.

Bu kimlik bozukluğuna sebep olan faktörler arasında; bireyin madde kullanması, hırsızlık veya insanlara zarar verecek aktivitelerde bulunması gibi şeyler bulunur. Bu anlamda sosyopat veya psikopat olarak adlandırılırlar.

Antisosyal Kişilik Bozukluğu olan kişilerin empati kurması ve sorumluluk bilincinde olması da zor bir durumdur.

Sınır (Borderline) Kişilik Bozukluğu

Borderline kişilik bozukluğunda kişiler; çevreleriyle ilişkilerinde ve kendi duygularında oldukça tutarsızlardır.

Bu kişiler benlik duygusu geliştirememiş insanlardır.

Tartışmayı seven, sebepsiz öfke patlamaları gibi davranışları olan kişilerdir.

Çevrelerindeki insanları net çizgilerle, konuşulması gereken “iyi insan” ya da uzak durulması gereken “kötü insan” olarak ayırırlar ve bu yüzden ilişkilerinde genellikle başarılı değillerdir.

Ayrıca terk edilme korkuları mevcuttur.

Histrionik Kişilik Bozukluğu

Histrionik Kişilik Bozukluğu aşırı dramatik ve dikkat çekmeyi seven bireylerden oluşur.

Bu kişiler dikkat çekmek için çeşitli uğraşlar verirler.

Benmerkezcidirler ve fiziksel görünümlerine önem verirler.

Konuşurken karşısındaki insanı etkilemeye çalışırlar ve dikkat odağı olmadıkları zaman rahatsız olabilme eğilimleri vardır.

Bu durum kadınlarda daha yaygın görülmektedir.

Narsistik Kişilik Bozukluğu

Narsistik Kişilik Bozukluğuna sahip bireyler kendilerini olduğundan daha abartılı bir şekilde güçlü ve üstün görürler.

Bu bireyler empati kurmakta güçlük çekerler ve çevresindeki insanların onlara ilgi göstermesinden haz duyarlar.

C Kümesi (Endişeli) Kişilik Bozuklukları

Çekingen Kişilik Bozukluğu

Çekingen Kişilik Bozukluğu; eleştirilme, reddedilme ya da kabul görmeme ile birlikte ortaya çıkan karşı tarafın kendisinden hoşlanmayacağı endişesi, bir toplulukta veya kişisel ilişkilerde kabul görmeme endişesi ile birlikte ortaya çıkabilmektedir.

Kendinlerini sosyal alanda yetersiz gören bireyler daha utangaç ve yalnız olurlar.

Özgüvenini zedeleyecek eleştirilere karşı bireyler ağlama gibi duygusal tepkiler gösterebilirler.

Bağımlı Kişilik Bozukluğu

Bağımlı Kişilik Bozukluğu; ihtiyaçlarını birileri aracılığıyla bağımlı olarak karşılamaktan zevk alan ve karşı tarafın onayını fazla önemseyen bireylerde görülür.

Bu bireyler hayatlarını çevrelerinden aldıkları tavsiyelerle şekillendirip kendilerine güvenmediklerinden dolayı tek başına herhangi bir işe girmezler.

Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğu

Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluk; tekrar eden düşünceler, takıntılardan oluşan mental bir rahatsızlıktır.

Bu anlamda obsesyon, bireyin zihninde canlanan ve isteği dışında gelişen düşüncelerdir.

Kompüsiyon ise bu kaygı verici davranışları azaltmaya yönelik sergilenen davranışlardır.

Bu davranışlar temizlik gibi başkalarının fark edebileceği düzeyde olacağı gibi zihin içerisinde isim veya sayıları tekrar etmek gibi de olabilir.

Kişilik Bozukluklarına Neden Olabilecek Faktörler

• Ailede genetik olarak aktarılan bozukluklar
• Travmatik olaylar(kaza, kavga, vs. )
• Çocuklukta yaşanan aile ihmali veya istismara maruz kalma
• Uyku düzensizliği ve sağlıksız beslenme problemleri

• Kaynakça

Aslan, S. (2008). Kişilik, huy ve psikopatoloji. Rewiews, Cases and Hypotheses in Psychiatry RCHP, 2(1-2), 7-18.

https://www.acibadem.com.tr/ilgi-alani/kisilik-bozukluklari/

Anormal Psikoloji. (2004),S. 345,G. C Davison&J.MNeale, Türk Psikologlar Derneği Yayınları

Sinem Aslan

Sorumluluk Reddi: Söz konusu bu tür bilgiler Site’de yalnızca bilgilendirme amacıyla yayınlanmaktadır ve doktorunuz ya da eczacınızın tavsiyelerinin yerini almaz. Bu bilgiler hiçbir koşulda bir hastalığın veya fiziksel problemin tıbbi tanısını koymak için kullanılmamaktadır site üzerinden durumunuzla ilgili endişelerinizi ve sorularınızı sorabilirsiniz. Bununla birlikte her durumda doktorunuza ya da eczacınıza başvurmanız gerekir.

Uzman Psikolog Fundem Ece

Uzmanlık alanları: Çocuk, Ergen, Yetişkin, Aile, Çift, Cinsel Terapi.
Okan Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nü tam burslu kazandı. Psikoloji Bölümü’nü (%30 İngilizce) burslu okurken başarısı sayesinde Çift Anadal Programı’na kabul edilerek Sağlık Yönetimi Bölümü’nü de tamamladı.