Anterograd Amnezi Nedir?

Amnezi, farklı çeşitlerde meydana gelen bir tür hafıza kaybıdır. Basit hatırlama güçlükleri
yaşlılıkla beraber ortaya çıkıyorsa bu durum yaşlanma sürecinin normal bir belirtisi olarak
sayılabilir fakat ciddi hafıza kaybı ve yeni anı oluşturmada güçlük gibi semptomlar amnezi
belirtisi olarak görülür.

Amnezinin türleri nelerdir?

Amnezinin farklı türleri bulunur. İki ana amnezi türü vardır. Retrograd amnezi ve anterograd
amnezi. Retrograd amnezi, geçmişe dönük bilgilerin kaybolmasıdır. Anterograd amnezi ise
yeni anıların oluşturulmasındaki ve bilgilerin hatırlanmasında güçlüklerdir. Diğer amnezi
türleri kafa karışıklığı ve gerginlik ile kendini gösteren geçici global amnezi ve kişilerin
hayatlarının ilk 3-5 yıl arasını hatırlayamadıklarını ifade eden çocukluk amnezisidir. Buna ek
olarak psikolojik bir durum olan disosiyatif füg’de (kişinin aniden geçmişini ve önemli kimlik
bilgilerini unutması.) de hafıza kaybı görülür.

Anterograd Amnezi Nedir?

Anterograd amnezi, kişinin yeni bilgiler öğrenme ve bu bilgileri hafızasında tutma
yeteneğini kaybettiği bir hafıza bozukluğudur. Geçmiş olaylar çoğunlukla hatırlanabilir fakat
yeni olaylar, konuşmalar, deneyimler ve yeni tanışılan kişiler beyinde kalıcı olarak
depolanamaz.

Anterograd Amnezinin Belirtileri

1. Yeni bilgileri hatırlamada güçlük: Günlük olaylar, yeni isimler, konuşmalar kısa
   süreli hafızada kalabilir ancak uzun süreli hafızaya geçmez. Kişi, bu olayların
   üzerinden birkaç saat geçtikten sonra bile hatırlamakta zorluk çeker.
2. Sürekli olarak aynı soruları sorma: Kişi aynı bilgiyi tekrar tekrar sorabilir çünkü
   yeni öğrendiklerini unuturlar.
3. Yön bulma zorlukları: Anterograd amnezi, özellikle kişinin yeni bir ortamda yön
   bulmakta zorlanmasına neden olabilir. Yeni yerlerde sıkça kaybolma veya yolları
   hatırlayamama gibi sorunlar ortaya çıkabilir.
4. Uzun vadeli hafızanın korunması: Geçmişteki önemli olaylar, çocukluk anıları veya
   eski bilgiler genellikle etkilenmez ancak bu amnezinin ne kadar şiddetli olduğunu
   bağlıdır.
5. Yapılanları hemen unutma: Kişi bir aktivite yaptıktan hemen sonra o aktiviteyi
   yaptığını unutabilir. Örneğin, bir kitap okuduktan birkaç dakika sonra ne okuduğunu
   hatırlamayabilir.

Anterograd Amnezinin Nedenleri?

1. Beyin travması: Beyne alınan darbe, hipokampüs veya çevresindeki bölgeleri
   etkileyerek hafıza işlemlerini bozabilir. Bu travma kazalar, düşmeler veya şiddetli
   çarpışmalar sonucu olabilir.
2. Beyin tümörleri: Beyinde gelişen tümörler, hafızayı yöneten bölgeleri baskılayarak
   anterograd amneziye yol açabilir.
3. Enfeksiyonlar: Beyin dokusuna saldıran enfeksiyonlar hafıza ile ilgili sinir
   hücrelerini hasara uğratabilir.
4. Alkol bağımlılığı (Korsakoff Sendromu): Kronik alkolizm, tiamin eksikliğine yol
   açarak beyin fonksiyonlarını bozabilir. Bu durum, anterograd amnezinin yaygın
   nedenlerinden biri olan Korsakoff sendromuna neden olabilir.
5. İnme (Felç): Beyne giden kan akışının kesilmesi veya azalması, beyindeki hafıza
   işlemleriyle ilgili bölgeleri hasar görmesine neden olabilir.
6. Nörodejeneratif hastalıklar: Alzheimer hastalığı gibi hastalıklar, beyin hücrelerinin
   zamanla bozulmasına ve hafıza sorunlarına yol açabilir.
7. Beyin ameliyatları: Hipokampüs gibi bellekle ilgili beyin bölgelerine yapılan cerrahi
   müdahaleler, anterograd amnezi riskini artırabilir.
8. Uyuşturucu ve ilaç kullanımı: Uyuşturucular ve anestezik maddeler, beyindeki
   bellek merkezlerini geçici veya kalıcı olarak etkileyebilir.

Anterograd amnezinin tedavi yöntemleri nelerdir?

1. Bilişsel rehabilitasyon: Bellek yetilerini geliştirmek ve kişinin günlük yaşantısını
   daha bağımsız bir şekilde sürdürebilmesi için bilişsel danışmanlıklar uygulanır. Hafıza
   destekleme teknikleri, bilgisayar destekli egzersizler veya hatırlatıcı araçlar
   kullanılabilir.
2. İlaç tedavisi: Anterograd amnezi, altta yatan bir nörolojik hastalık nedeniyle
   oluşuyorsa, bu hastalığın tedavisinde kullanılan ilaçlar hafızayı güçlendirebilir.
   Örneğin, alzheimer hastalarında kullanılan ilaçlar, hafıza kaybının ilerlemesini
   yavaşlatabilir.
3. Fiziksel ve duygusal destek: Kişinin anılarını kaybetmesi, psikolojik olarak zorlu bir
   süreçtir. Danışmanlık ve destek grupları, kişinin bu sürece adapte olmasına yardımcı
   olabilir.
4. Tiroid veya vitamin desteği: Alkol bağımlılığına bağlı olarak gelişen amnezilerde
   tiamin (B1 vitamini) eksikliğini giderici tedaviler uygulanabilir. Ayrıca vitamin ve
   mineral eksikleri varsa bunlar da tamamlanır.
5. Hafıza yardımcıları: Not defterleri, telefon hatırlarıcıları veya dijital hafıza
   yardımcıları gibi araçlar, kişilerin hafıza sorunlarını yönetmelerine yardımcı olabilir.

Anterograd amneziden nasıl korunuruz?

1. Beyin sağlığını korumak: Kafa travmalarından kaçınmak için kask takmak, araba
   kullanırken emniyet kemeri kullanmak gibi önlemler almak önemlidir.
2. Alkol ve madde bağımlılığından kaçınmak: Özellikle aşırı alkol tüketiminden
   kaçınmak, beyin sağlığını korumanın önemli bir yoludur.
3. Sağlıklı beslenme: B vitaminleri açısından zengin gıdalar tüketmek, sinir hücrelerinin
   sağlıklı kalmasına yardımcı olabilir.
4. Düzenli egzersiz: Düzenli fiziksel egzersiz, beyin sağlığını destekler ve hafıza
   fonksiyonlarını korumaya yardımcı olabilir.
5. Enfeksiyonlardan korunma: Beyni etkileyebilecek viral ve bakteriyel
   enfeksiyonlardan korunmak için aşılar yaptırmak ve hijyen önlemlerine dikkat etmek
   önemlidir.
6. Düzenli doktor kontrolleri: Beyin tümörleri, enfeksiyonlar veya nörodejeneratif
   hastalıkların erken teşhisi, hafıza bozukluklarının önlenmesine yardımcı olabilir.
7. Stres yönetimi: Yüksek stres seviyeleri beyin sağlığını olumsuz etkileyebilir. Stresi
   azaltmak için meditasyon, yoga gibi gevşeme teknikleri uygulamak faydalı olabilir.

Anterograd Amnezinin İlgili Beyin Bölgeleri Nelerdir?
Anterograd amnezi, beynin belirli bölgelerinin hasarlanması sonucu ortaya çıkar. Beynin
hafızayla ilgili bölgelerinin işlevleri karmaşık şekilde birbirine bağlıdır.
Anterograd amnezide kritik rol oynayan beyin bölgeleri şunlardır;

1. Hipokampüs: Hipokampüs, yeni bilgilerin işlenmesi ve uzun süreli hafızaya
   dönüştürülmesi için hayati bir rol oynayan temel yapıdır. Anterograd amnezide en çok
   etkilenen beyin bölgesidir. Konsolidasyon (kısa süreli hafızadaki bilgilerin uzun süreli
   hafızaya aktarılması) süreci zarar görür bu yüzden yeni bilgiler depolanamaz. Aynı
   zamanda mekansal hafızada da sorun görülür.
   Hipokampüs, çevresel bilgilerin ve yön bulma yeteneğinin düzenlenmesinde de
   büyük rol oynar. Bu yüzden anterograd amnezi yaşayan bireyler yön bulmada zorluk
   yaşayabilirler.
2. Medial Temporal Lob: Hipokampüs bu bölgede yer alır, bu bölge anılar ve bilgilerin
   depolanması için merkezi bir role sahiptir. Medial temporal lob özellikle kişisel
   deneyimlere dayalı hafıza olan episodik hafızada etkilir. Bu bölge hasar gördüğünde
   kişi yeni olayları hatırlama yeteneğini kaybeder.
   Medial temporal lob ve hipokampüs diğer beyin bölgeleri arasında önemli bağlantılar
   kurar. Anterograd amnezide bu bağlantıların bozulması, yeni bilgilerin diğer hafıza
   depolama bölgelerine aktarılmasını engeller.
3. Prefrontal Korteks: Prefrontal korteks, özellikle hafızayla ilgili süreçlerde bilginin
   organizasyonu ve yönetilmesinden sorumludur. Prefrontal korteks, çalışma hafızası
   olarak bilinen kısa süreli bilginin işlenmesinde kritik bir işleve sahiptir. Çalışma

hafızası, dikkat gerektiren görevlerde bilgiyi geçici olarak tutar. Aynı zamanda bilginin
hipokampüse gönderilmesi için de gerekli süreçleri yönetir.
Prefrontal korteks, bilgileri organize eder ve gelecekte kullanmak üzere önemli
bilgilerin seçilmesini sağlar. Bu yapı bozulduğunda kişi olayları veya bilgileri
hatırlamak için gerekli stratejik süreçleri yürütemez.

4. Dorsolateral Prefrontal Korteks: Özellikle anılarla ilgili stratejik işlemlerde önemli
   rol oynar. Bu bölgenin hasar görmesi, kişinin yeni bilgileri işlemesini ve hafızada
   tutmasını engelleyebilir.
   Dorsolateral prefrontal korteks, bilinçli hatırlama ve bellek hatırlatma süreçlerinde
   önemli rol oynar. Bu bölge hasar gördüğünde kişi bilgiyi öğrenir gibi görünse de daha
   sonrasında bu bilgiyi hatırlamakta zorlanabilir.
5. Bazal Gangliyonlar: Bazal gangliyonlar motor hareketler ve öğrenme ile ilişki olsa
   da, aynı zamanda motor becerilerin ve alışkanlıkların öğrenilmesinde de kritik rol
   oynar.
   Prosedürel hafıza alışkanlıklar ve motor beceriler gibi otomatik olarak yapılan
   öğrenmeleri içerir. Bazal gangliyonlar bu süreçte rol oynar ve genelde anterograd
   amneziden etkilenmezler. Yani anterograd amnezi yaşayan kişiler yeni motor becerileri
   öğrenebilirler (müzik aleti çalmayı öğrenmek gibi) ancak bu öğrenme sürecini bilinçli
   olarak hatırlamayabilirler.
6. Talamus: Talamus, duysal bilgileri işlemleyerek bunları beynin farklı bölgelerine
   iletir. Anılarla ilgili bilgilerin işlenip uzun süreli hafızaya iletilmesinde rol oynar.
   Hasar gören talamus, bilgilerin düzgün şekilde iletilmesini engelleyebilir.
7. Parietal lob: Parietal lob, dikkat ve mekansal işlemeyle ilgilidir. Bilgiyi organize eder
   ve bu bilgilerin belleğe işlenmesine yardımcı olur.
   Parietal lob, dikkati bir görev üzerine yoğunlaştırmak ve bu bilginin hafızaya
   taşınması sürecinde rol oynar. Hasar görmesi, kişinin bilgileri anlamlı bir şekilde
   organize edememesine ve dolayısıyla hafızada tutamamasına neden olabilir.
8. Mamiller Cisimler: Mamiller cisimler, hafıza devrelerinde önemli bir role sahiptir.
   Özellikle korsakoff sendromunda bu yapıların hasar gördüğü bilinmektedir.
   Anterograd amnezide mamiller cisimlerin hasarı, hafıza devrelerinin düzgün
   çalışmamasına yol açar ve yeni bilgilerin kalıcı hafızaya işlenmesini zorlaştırır.

Yazar: Hülya Okur

Sorumluluk Reddi: Söz konusu bu tür bilgiler Site’de yalnızca bilgilendirme amacıyla yayınlanmaktadır ve doktorunuz ya da eczacınızın tavsiyelerinin yerini almaz. Bu bilgiler hiçbir koşulda bir hastalığın veya fiziksel problemin tıbbi tanısını koymak için kullanılmamaktadır site üzerinden durumunuzla ilgili endişelerinizi ve sorularınızı sorabilirsiniz. Bununla birlikte her durumda doktorunuza ya da eczacınıza başvurmanız gerekir.

Uzman Psikolog Fundem Ece

Uzmanlık alanları: Çocuk, Ergen, Yetişkin, Aile, Çift, Cinsel Danışmanlık.
Okan Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nü tam burslu kazandı. Psikoloji Bölümü’nü (%30 İngilizce) burslu okurken başarısı sayesinde Çift Anadal Programı’na kabul edilerek Sağlık Yönetimi Bölümü’nü de tamamladı.