Cinsel İstismar Nedir?

Cinsel istismar, bireyin istemediği cinsel davranışlara zorlanması, kötüye kullanılması ve bedeninin ve ruhunun suistimal edilmesidir.

İstismara uğrayan insanları net bir çerçevede sınıflandırmak mümkün değildir. Cinsiyet, ırk, yaş, meslek, sosyoekonomik düzey fark etmeksizin herkes cinsel istismar mağduru olabilir. Burada vurgulamak istediğimiz nokta şudur; pek çok uzman yetişkinlerin yaşadıkları taciz ve istismarın cinsel istismar olarak değil taciz, tecavüz ve cinsel şiddet olarak tanımlanması gerektiğini söylemektedir.

Eğer siz de cinsel istismar konusunda destek almayı düşünüyorsanız yüz yüze veya whatsapp görüntülü konuşma üzerinden ücretsiz 15 dakikalık ön görüşme randevusu alabilirsiniz.

Bu nedenle makalemizde cinsel istismarı çocuk üzerinden inceleyeceğiz.

Çocuk Cinsel İstismarı

İlk olarak cinsel istismar olabilecek davranışlardan bahsetmek yerinde olacaktır.

Yapılan eylemler bir yetişkinin çocuğa yönelik doğrudan veya dolaylı davranışlarıdır. Bulut (2018) cinsel istismar olan davranışları şöyle sıralamıştır: ‘‘…cinsel teklifler, cinsel yollu bakışlar, cinsel şakalaşmalar, davet edici mesajlar gönderme, çocuklarla olması uygun olmayan duygusal ve cinsel bağlanmalar, kışkırtıcı davranışlar, cinsel içerikli bir dil kullanma, çocuğa cinsellik içeren isim takma, cinsel içerikli şakalar ve çocuklara pornografik ve erotik resimler ve filmler gösterme ya da beraber seyretme…’’

Çocuk ve Ergen LGBTİ Bireylerde Cinsel İstismar

Cinsel yöneliminden dolayı da çocuklar ve ergenler cinsel istismar tehlikesiyle karşı karşıya kalabilmektedirler. Yapılan araştırmalar LGBTİ çocuk ve ergenlerin akranlarından, yakın çevreleri tarafından istismara maruz kaldıklarını göstermektedir. Çocuk ve ergen LGBTİ bireylerin bu dönemlerde yaşadıkları cinsel istismar yaşamlarının devamında da onları etkilemeye (örneğin kişilerarası ilişkilerinde sorunlar yaşamaları) devam etmektedir.

Çocukluk ve ergenlik döneminde cinsel istismar yaşamış LGBTİ bireyler; madde ve alkol bağımlılığı geliştirebilmektedir. Bunun yanında görülen psikolojik problemleri şöyle sıralayabiliriz: depresyon, intihar, travma sonrası stres bozukluğu (Akyıldız ve Set, 2019).

Cinsel İstismara Uğramış Çocuklarda Görülebilecek Belirtiler

• Aşırı ağlama

•Sinirlilik veya öfke nöbetlerinde artış

•Belirli bir kişinin veya nesnenin korkuları

•Saygısız davranışlar

•Başkalarına karşı saldırganlık

•Zayıf okul performansı

•Pantolonun ıslatılması veya lekelenmesi

•Cinsel davranış hakkında o yaştaki bir çocuktan beklenenden daha fazla şey bilmesi

•Cinselleştirilmiş oyun (örneğin diğer çocuklarla cinsel ilişki benzeri hareketler yapmak)

•Çocuğun davranışında beklenmedik bir değişiklik (örneğin, içine kapanma veya yüksek derecede histerik olma-teşhirci davranışlar)

•Okul aktivitelerinde düşüşlerin yaşanması

•Saldırganlık davranışlarının oluşması

•Kıyafetlerini değiştirirken ya da kıyafetleri değiştirilirken problemler yaşaması (Gümüş, 2017; Tackett, 2002; Pelcovitz, Kaplan ve Goldengerg, 1994; akt. YAM, 2020).

Cinsel İstismarın Çocuğun ve Ebeveynlerinin Ruh Sağlığına Etkileri

Cinsel istismar mağduru çocuklarda kaygı bozukluklarının, geleceğe dair olumsuz-karamsar düşüncelerin, depresyona yatkınlığın, düşük benlik algısının gözlendiği araştırmalarda belirtilmiştir. 

Cinsel istismara maruz kalan çocukların yanı sıra ebeveynlerinin de ruh sağlığının olumsuz etkilendiği bilinmektedir. Anne-babalarda da tıpkı çocuklarında olduğu gibi yaygın olarak travma sonrası stres bozukluğu görülmektedir. Bu yüzden istismar sonrası hem çocuk hem de ebeveyninin değerlendirilmesi gerekmektedir (Şimşek, Fettahoğlu ve Özatalay, 2011).

Çocukluk çağı cinsel istismarının yaratacağı travma göz ardı edilmeden, çocuğun fiziksel olarak korunmasının yanında destekleyici ruh sağlığı hizmetlerinin verilmesi önemlidir. Cinsel istismar ortaya çıktığında çocuğun beyanı esas alınmalı, travmatize olmasına yol açacak tutumlardan kaçınılmalıdır. Çocuğun beyanını önemsemek, yanında durabilmek işleyişi çocuğun lehine çevirebilmektedir.

Çocuklar; yaş grubuna bağlı olarak, yaşadıkları olumsuzluklarda kendilerini suçlama ve sorumlu tutma eğilimindedirler. İstismarcı, çocuğun üzerinde baskı unsuru olarak kullanabilir ve olası istismarın açığa çıkmasını geciktirebilir hatta engelleyebilir. Bunun yanında, kendini suçlayan çocuğun yaşadığı durumdan iyileşmesini de geciktirebilir. Burada önemli olan konu çocuğa güvende hissettirmek ve başına gelen kötü olayların özellikle de istismarın onun suçu olmadığını kanıksamasına yardım etmektir. Bu sayede istismarın hem yaşandığı dönemde hem de uzun vadede çocuğun üzerinde bırakacağı etkilerinin hafifletilmesine yardımcı olunabilir. 

Cinsel İstismar Kavramı ve Çocuk

Kavramsal açıdan bakıldığında çocukların istismar kavramına uzak olduğu bilinmektedir. Yaşantıyı adlandıramadığı, kötü-pis bir şey yaşadım ifadesinin kullanıldığı görülmektedir. Burada sınır kavramı, iyi dokunuş-kötü dokunuş temelli yaş düzeyine uygun eğitimler verilmelidir.

Çocuk yaşantıyı ifade edebildiğinde ve kimlerden yardım isteyeceğini bildiğinde istismara mümkün olan en kısa sürede müdahale edilmesi mümkün olabilecektir. Çocuğun, toplumun eğitilmesi gibi eğiticinin ve ruh sağlığı çalışanlarının eğitilmesi, zarar vermeyen bir dil kullanımının öğrenilebilmesi cinsel istismar çalışmalarında dikkat edilmesi gereken unsurlardandır.

Cinsel İstismardan İyileşme Sürecine Dair

Çocuk cinsel istismarı evrensel bir problemdir. Bu konuyla ilgili yasalar bulunmakta, farkındalık ve bilinçlendirme çalışmaları yapılarak önleyici hizmetler sunulmaktadır. Nüfusunun önemli bir bölümü gençlerden oluşan ülkemizde çocuk istismarı yüksek oranlarda görünmektedir. Nüfustaki çocukların payı göz önünde bulundurulduğunda bu konuya dair farkındalık ve önleme çalışmalarının gerek eğitim kademelerinde gerekse toplum düzeyinde tartışılması ve bilincin yerleşmesi oldukça önemlidir. 

Sonuç olarak diyebiliriz ki cinsel istismar hem biyolojik hem de psikolojik rahatsızlıklar yaratabilen bir problemdir. Yaşanmasını önlemek için koruyucu müdahaleler önemliyken yaşandıktan sonra da psikolojik destek sürecinin profesyonel kişilerce yürütülmesi gerekir.

Esra Tellioğlu

Kaynakça:

AKYILDIZ, A., & Zeynep, S. E. T. Çocuk ve Ergen LGBT Bireylerde Cinsel İstismar. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi (IBAD), 296-306.

Bulut, S. (2018). Çocuk cinsel istismarı nedir? Bakış Ege, (1), 38-40.

Şimşek, Ş., Fettahoğlu, E. Ç., & Özatalay, E. (2011). Cinsel istismara uğramış çocuklarda ve ebeveynlerinde travma sonrası stres bozukluğu. Dicle Tıp Dergisi, 38(3), 318-324.

YAM, F. C. (2020). Çocuk Cinsel İstismarına Yönelik Müdahale Basamakları ve İşlevlerinin Kuramsal Olarak İncelenmesi. Çocuk ve Gelişim Dergisi, 3(5), 61-77.

Sorumluluk Reddi: Söz konusu bu tür bilgiler Site’de yalnızca bilgilendirme amacıyla yayınlanmaktadır ve doktorunuz ya da eczacınızın tavsiyelerinin yerini almaz. Bu bilgiler hiçbir koşulda bir hastalığın veya fiziksel problemin tıbbi tanısını koymak için kullanılmamaktadır site üzerinden durumunuzla ilgili endişelerinizi ve sorularınızı sorabilirsiniz. Bununla birlikte her durumda doktorunuza ya da eczacınıza başvurmanız gerekir.

Uzman Psikolog Fundem Ece

Uzmanlık alanları: Çocuk, Ergen, Yetişkin, Aile, Çift, Cinsel Terapi.
Okan Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nü tam burslu kazandı. Psikoloji Bölümü’nü (%30 İngilizce) burslu okurken başarısı sayesinde Çift Anadal Programı’na kabul edilerek Sağlık Yönetimi Bölümü’nü de tamamladı.