Aile Dizimi Nedir?

Aile Dizimi Alman Psikoterapist Bert Hellinger’ın ortaya çıkarttığı bir kavramdır ve bireyin içsel dünyasının, aile sistemi içerisinde anlamlandırılmasına odaklanan terapi sürecini kapsar. Buna göre kişi artık bireysel olarak değil, bir bağlam içerisindeki bileşenler olarak görülmektedir. 

Eğer siz de Aile Dizimi konusunda destek almak istiyorsanız yüz yüze veya whatsapp görüntülü konuşma üzerinden ücretsiz 15 dakikalık ön görüşme randevusu alabilirsiniz.

Aile dizimi önemini; insanın toplumsal ilişkilerinde veya bireysel oluşumunda etkilendiği yapı taşının aile üzerine kurulması fikrinden alır.

Buna göre aile, yetişkinlikte verdiğimiz kararlarımız, şimdiki problem veya çözümlerimiz için şekillendirici bir etkiye sahiptir.

Aile sistemi yaklaşımına göre insan, sosyal bir varlık olarak değerlendirilir ve belirli toplumsal grupların üyesi olarak nitelendirilir.

En temel üyelik kurumu ise ailedir.

Her birey belirli bir aile dinamiği içerisinde doğar ve şekillenir. 

Bu nedenle kişinin içeresinde büyüdüğü aile yapısı, çözümlenmeyen aile dinamikleri, kaoslar ve aile bireylerinin kaybının; psikopatolojilerin veya problemlerin kaynağı olduğu düşünülür.

Aile burada bakım veren (teyze, anneanne, dede vs.) kişileri de kapsayabilmektedir.

İçine doğduğumuz aile bizi çocukken kurulu bir serüvenin içine çekmiş olur.

Ailenin düşünce ve tecrübelerinin çocuğa etkisi, bir bağ oluşturur ve bu birliktelik, ortak bilinci beraberinde getirir.

Bu oluşum bir veya birkaç nesli içinde barındıran aile arasındaki kadersel ve ilişkisel bağın yapı taşını hazırlayarak aile dizimini ortaya çıkartmaktadır.

Aile dizimi hakkında daha detaylı bilgi almak için Dünya Danışmanlık ve Psikoloji Merkezi’ne ulaşabilirsiniz.

Pendik Dünya Danışmanlık Merkezi Telefonu 📞

Eğer siz de aile dizimi terapisi düşünüyorsanız destek almak için yüz yüze veya whatsapp görüntülü konuşma üzerinden ücretsiz 15 dakikalık ön görüşme randevusu alabilirsiniz.

Aile Dizimi Terapisi ve ‘’Zeytin Ağacı’’ Dizisi

Aile dizimine bir örneği de ‘’Zeytin Ağacı’’ dizisinde görüyoruz.

Dizide kanser hastası olan bir kadın son derece umutsuz bir haldeyken  bir dergiyi incelerken ‘’köken aile açılımı’’ kavramını görüyor ve gördüğü yerin adresini alıp bu terapiyi almak üzere yola çıkıyor ve bir grup ile beraber bir terapiye giriyor. Terapide gruptan bir katılımcı bu kadını temsilen seçiliyor. Dizinin ilerleyen dakikalarda kadında travma oluşturan o duygusunu temsilen başka bir katılımcı daha seçiliyor. Kadın karnında bir baskı hissediyor ve aile öyküsü hatırlanıldığında ise gözünün önünde babasının öldürüldüğünü, annesine de küçük yaşta yıllarca ‘’koca’’ görevi üstlendiğini bu ruhsal yükü de yıllarca bir yumru gibi içinde tutuğuna, günümüzde ise kanser ile yaşadığı mücadelenin sebebini bu travmanın getirdiği yük ve birikmişliklerden olduğu farkındalığına varıyor. Bununla beraber aslında içindeki acı ve travmatik durumla yüzleşiyor, onunla barışıyor ve şefkatle yaşadığı tüm duygularına dokunuyor. Yaşadığı biyolojik rahatsızlık olan kanser ise önemli ölçüde iyileşme gösteriyor.

Aslında ‘’zeytin ağacı’’ dizisinde bireylerin günlük hayatlarında beliren psikolojik veya fiziksel rahatsızlıklarının temeli bu kavrama dayandırılıyor. Bireyler farketmese de ailenin köken geçmişinde yaşananlar ve travmalar onlara miras kalmış oluyor.

Aile Dizimi Terapisi Neyi Amaçlar ve Faydaları Nelerdir?

Nesiller boyu aktarılan kökü aileye dayanan ruhsal travmaların ve görünmez bağın kökenine inerek; geçmişte şahit olunan ve yaşanılan travmayı oluşturan kişilerin duygularla barışmasını, onlara şefkatli bir dokunuş ile temas etmesini amaçlar. Aynı zamanda, aile kökenindeki travmaya uğrayan ve bozulan bağları onarmayı hedefler.

Bireyde ruhsal tıkanıklık oluşturan, bozulan bu denge ve aileden gelen ruhsal sorunları kabullenmeyi, aile bireyleriyle teker teker barışmayı ve bağları iyileştirmeyi amaçladığı için bireyler aile fertlerine daha kabullenici ve daha anlayışlı davranış eğilimleri gösterirler. Aile bireyleri arasındaki kopan bağlar onarılır ve güçlendirilir. Böylece daha sağlıklı bir iletişim ve yaklaşım tarzı benimsenir. Kısacası aile diziminde geçmiş ruhsal travmaları değiştirmek değil, onlara şefkatle yaklaşmak, onları kabul etmek, iyileştirmeye yönelik olmak ve travmaları daha iyi bir portre haline getirmek yer alır.

Aile Dizimi Terapisi Nasıl ve Kimlere Uygulanır?

Aile dizimi terapisi bireysel veya grup ile beraber uygulanabilir.

Bireysel uygulamada aile kökenindeki ruhsal sıkıntılar belirlenir ve bu ruhsal sıkıntıları temsil eden bireyler de (anne, baba, ölen kardeş, abla, abi, teyze…) terapi odasında bir koltuğu temsil eder. Terapi sürecinde gerekirse bu koltuklara terapistte temsili bir aile ferdi gibi oturarak terapiye dahil olabilir. Aile üyelerini temsil eden bu koltukları odaya danışanın dizmesi de önemli ipuçları barındırmaktadır. Örneğin koltukları dizerken diğer tüm koltukları daha yakın konumlandırırken, Anneyi temsil eden koltuğu biraz daha uzak konumlandırıyorsa bireyin travmalarının kökeninde anneyle bir sorunu olduğunu düşündürebilir. Burada danışanın hisleri, yaklaşımları ve davranış tarzı önemli ölçüde yardımcı olur. Yer yer danışan da bu temsili koltuklara oturabilir ve belirtilen bireylerin bakış açısından neler hissettiğini belirtebilir bu yüzden terapistin ‘’ne hissediyorsun?’’ sorusu bu terapide oldukça önemlidir.

Grup uygulamasında ise danışan; temsili kişileri grup içerisinden seçebilir, istediği takdirde yer yer temsili bireylerle konuşabilir, onlarla temas kurabilir. Bireysel uygulamaya göre aile dizimi grup uygulamasında daha somut bir şekilde travmaya şahit olunabildiğinden doğrudan deneyimleme avantajı sağlar. 

Bu terapi yöntemi belirli psikolojik rahatsızlıkları olan bireylerde uygulanabileceği gibi (kaygı bozukluğu, travma sonrası stres bozukluğu, fobiler…) biyolojik olan kanser, mide veya sinir sistemi rahatsızlığı yaşayan bireylere de uygulanabilir. 

Aile Dizimi Terapisini Diğer Terapilerden Ayıran Nedir?

Aile dizimini diğer terapilerden ayıran önemli unsurlarından biri kişiyi içsel faktörlerine yoğunlaştırırken dışsal faktörleri -aile dinamiklerini- de işin içine katması ve belirli bir oluşum üzerinden değerlendirmesidir.

Aile dizimine göre ailede birinin kaybı, önceden aile bireylerinden birinin tacize uğraması, doğal afetlerde travma yaşaması çocuğa aktarılarak kişinin hayatına şekillendirici etki oluşturmaktadır. Bu bilinçdışı etkinin yanı sıra aile bireylerinin çocuk yetiştirirken; ebeveynlerin arasında rollerin çatışması, çocuğu yok sayma, çocuğun ebeveyn rolüne bürünmesi, anne baba ayrılığı, aile içi iletişim sorunları kişinin hayatına etki etmektedir.

Aile Dizimi Terapisi Nasıl Etki Gösterir?

Nesiller arasında yaşanan bu gibi durumların bir bellek kültürü oluşturarak aktarımının olduğunu ve bunun sonucunda doğan devralmaların kişinin tutum ve davranışlarına bir etkisi olduğu inancını taşımaktadır. Dolayısıyla aile dizimi terapisinde bu aktarımların doğasını bilmek çözüm yoluna atılan adımı kolaylaştıracaktır.

Aile dizimi terapisi, aile arasında bir bilinçsiz bağın, kaderin olduğunu ve bu ilişki doğrultusunda yaşadıklarının şekillendiğini varsaymaktadır. Dolayısıyla psikolojik durumların kaynağının da aile veya kendi neslinin etki ettiği inancına sahip olan yaklaşım, çözümü de kişinin ailesindeki yaşanmışlıkları ve sorunları ortaya çıkarmak üzerine konuşmak üzere kurar.

Aile dizimi terapisi, Psikodramadan özellikle odak noktasını bireye çevirmesi yönüyle farklılaşmaktadır. Aile dizimi uzmanı aile içerisindeki sorunları, çözümsüzlükleri anlamlandırmak ve çözüm yolu aramak üzerine kurulu bir süreci takip eder. Bu doğrultuda kişinin aile yapısındaki konumu ve bozulmaları, karmaşaları üzerinde durur. 

Dolayısıyla uzmanın bireyin iç dünyası önem vermesi gerekir.

Aile Dizimi Terapisi Nasıl Şekillenir ve İlerler?

Aile dizimi terapisi; yetişkin, çocuk, çift, aile kapsamında bireysel veya grup şeklinde olabilir. Bunun için ilk önce uzman kişiden soy ağacının oluşturulması istemektedir.

Aile dizimi sürecinde ilk olarak kişi ailesinde gidebildiği kadar geriye giderek bir soy ağacı oluşturur ve kişileri konumlandırır. Daha sonra danışanın yaşadıkları ve sorunları göz önünde bulundurularak üzerinde durulacak konu uzman tarafından belirlenir.

Önemli olaylar irdelenmek üzere aile sistemine dahil edilir. Daha sonra danışanın aile bireylerdeki her bir kişi için bir dizime katılan kişilerden temsilciler oluşturulmaktadır. Bu temsilciler aileye benzerlikleri doğrultusunda danışanın tercihiyle veya psikologla iş birliği yaparak seçilebilmektedir. Her temsilcinin bir sandalye veya koltuk seçer ve kişi temsil ettiği oturma bölümüne geçer.

Danışan oturma düzenini, mesafe, yönünü bile belirleyebilir. Böylece bir temsiliyet ( bir katılımcı anne, biri baba vs. olacak şekilde ) oluşturulmuş olur.

Danışanın oturma yerlerinin konumlandırma şekli belirli durumları ifade edebilir.  (Annenin kendine yakın veya uzak olması vs.) Bu noktada önemli olan danışanın duygu ve düşünceleridir.

Danışanın seçtiği temsilciler; kendi ifadelerini, mimiklerini ve davranışları sergilerken uzman, danışanın verdiği geri dönütlere odaklanır.  

Duygular ve davranış ifadesine odaklanarak danışana farkındalık kazandırılır. Dolayısıyla belirli aralıklarla hislerine dair geri dönüşler alınmış olur. 

Seçilen kişilerle danışanın arasında ki muhasebat ve fiziksel ilişkiler gözlemlenir, dikkate alınır.  Bu şekilde dizim yavaş yavaş sonuca ulaşabilir.

Bazı durumlarda aile dizimi terapisi duygu ve düşüncelerin deneyimlerle tutarlı biçimde iyileşmesi ile sonuçlanır ve ya yeniden kurgulanabilir. Böylece dizim tamamlanır.

Aile dizimi hakkında daha detaylı bilgi almak için Dünya Danışmanlık ve Psikoloji Merkezi’ne ulaşabilirsiniz.

Pendik Dünya Danışmanlık Merkezi Telefonu 📞

Simgenur Semerci & Feride Balaban

Kaynakça

Duman, N . (2020). Bert Hellinger ve Aile Dizimi Terapisi . Kıbrıs Türk Psikiyatri ve Psikoloji Dergisi , 2 (2) , 114-119.

R. Franz, Travma, Bağlanma ve Aile Konstelasyoları, 2011, İstanbul.

Franke, U. (2017). The river never looks back historical and practical foundations of Bert Hellinger’s family constellations. Ebook. Carl-Auer-Systeme Verlag: Heidelberg.

Hellinger, B. (2001). Love’s own truths. Bonding and balancing in close relationships. Phoenix,

                                 AZ:Zeig, Tucker and Theisen.

Hellinger, B., & Hövel, G. (1999). Acknowledging what is: Conversations with Bert Hellinger.      

                                                        Phoenix, AZ: Zeig, Tucker and Co., Inc.

Sorumluluk Reddi: Söz konusu bu tür bilgiler Site’de yalnızca bilgilendirme amacıyla yayınlanmaktadır ve doktorunuz ya da eczacınızın tavsiyelerinin yerini almaz. Bu bilgiler hiçbir koşulda bir hastalığın veya fiziksel problemin tıbbi tanısını koymak için kullanılmamaktadır site üzerinden durumunuzla ilgili endişelerinizi ve sorularınızı sorabilirsiniz. Bununla birlikte her durumda doktorunuza ya da eczacınıza başvurmanız gerekir.

Uzman Psikolog Fundem Ece

Uzmanlık alanları: Çocuk, Ergen, Yetişkin, Aile, Çift, Cinsel Terapi.
Okan Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nü tam burslu kazandı. Psikoloji Bölümü’nü (%30 İngilizce) burslu okurken başarısı sayesinde Çift Anadal Programı’na kabul edilerek Sağlık Yönetimi Bölümü’nü de tamamladı.