Beden, Zihin ve Ruh Sağlığı

Öncelikle sağlık bedensel, zihinsel ve ruh sağlığı boyutlarıyla düşünüldüğünde bireysel ve toplumsal olarak iyilik olma durumudur.

Beden, zihin ve ruh birbiriyle bağlantı içindedir ve bu alanlar birbiriyle sıkı bir etkileşim içindedir.

Beden, zihin ve ruh beden, beyin, akıl ve davranış arasındaki etkileşimlere odaklanmaktadır. Herhangi birindeki sağlık sorunu diğerlerini de etkilemektedir.

Zihin, beden ve ruh arasındaki bağlantının uyum içerisinde olması bireyin fiziksel iyilik halinin de göstergesidir.

Eğer siz de sağlıklı bir zihin düşünüyorsanız destek almak için yüz yüze veya whatsapp görüntülü konuşma üzerinden ücretsiz 15 dakikalık ön görüşme randevusu alabilirsiniz.

İnsanı insan yapan kendine özgü ruhsal, bilişsel ve sosyal yapıya sahip olmasıdır. Bunlardan birinin eksikliği bireyin hem kendisi hem de çevresi için sorun haline gelmektedir. Çünkü, her biri dediğimiz gibi birbirini etkilemektedir. (bknz: Sinestezi)

Zihin Sağlığının Beden Sağlığı Üzerindeki Etkisi

Bireyin duygularının ve düşüncelerinin fiziksel sağlığı üzerinde oldukça önemli etkileri bulunmaktadır.

İnsanın kendisiyle, duygu ve düşünceleri ile ilişki kurması, kendisinde olup biten duygusal ve düşünsel süreçlerle ilgili bir anlayışa kavuşması gerekmektedir. ​Birey; duygu, düşünce, bakış açısını bilerek çevresine olan tutumlarının ve kendi bedeninin farkında olur.

Bu bağlamda zihnin, bedenin bir bütün olarak değerlendirilmesi gerekmektedir.

Beden Sağlığının Ruh Sağlığı Üzerinde Etkisi

Bir birey vücudunu nasıl tanıyorsa ruhunu da öyle tanımalıdır.

İnsan “zaten var olan bir obje” değil, sürekli olarak gelişmekte olan bir varlıktır. Yalnızca geçmişte ne olduğuyla tanımlanamaz, simdi ne olduğu ve geleceğe doğru hangi yönde hareket ettiğiyle anlam kazanır. Bu yüzden birey kendi bedeniyle beraber kendi farkındalığının bilincinde olmalıdır. ​

Aksi taktirde Schutz’un (1975) “kendimi tanıyorsam yaşamımı, kendim yönlendirebilirim. Bu bilinç olmadan çoğu kez dış etkenler tarafından yönlendiriliyorum.

Verimsiz, üzücü, karışık bir zihinle ve istemediğim bir biçimde” ifadeleriyle kişinin kendini tanımasının önemine dikkat çekmeliyiz.

Yani, kişi kendisini tanıyarak bedeninin farkında olur. Bu farkındalık da ruhsal yapısına etki edebilmektedir. Bedende birtakım rahatsızlıkların oluşması ruhsal yapıya, aynı şekilde ruhsal yapıda ortaya çıkan bir rahatsızlık da beden sağlığına zarar verecektir.

Bedenimizde oluşan bu rahatsızlıklar da büyük veya küçük ruhsal tepkilere yol açar.

Ruh sağlığı bozuk olan kişilerde duygu, düşünce ve davranışlarda farklılaşmalar, aşırı ve uygunsuz haller ortaya çıkar. Kısacası, ruh ve beden var olmak için birbirine muhtaçtır.

(👉 Zihin Okuma 👈)

Ruh Sağlığı ve Zihin Sağlığı Üzerine Etkisi

Zihin ile beden arasında genellikle belirgin bir ayrım yapılır. Ancak zihin sağlığı ve fiziksel sağlık göz önüne alındığında, ikisi ayrı olarak düşünülmemelidir.

Ruhsal uyum her zaman mümkün olmamaktadır.

Mesela; yaşamda kültüre, ekonomik duruma ve çevreye özgü farklılıklar ortaya çıkar. Bunlarda ruhsal yapı üzerinde de farklılıklar oluşturur. Farklılıklar neticesinde bazen uyum sağlama konusunda sıkıntı yaşayabilir ve sağlığımız açısından olumsuz etkilenebilir. Bu yüzden ruhsal sağlık olmadan sağlık olmaz. Böylece de zihin sağlığımız olumsuz etkilenir.

Etkilenen olumsuzluklardan, zihinsel ve ruhsal rahatsızlıklar (stres, anksiyete, depresyon gibi) yaşayan insanları desteklemenin ve durumlarıyla baş etme stratejileri geliştirmenin ilk adımı; zihin ve beden arasındaki bağlantıları anlamalarıdır.

Zihniniz Bedeninizi İyileştirebilir mi?

Öncelikle, bireyin kendi “ben” ini tanıması, içsel güçlerini fark etmesi gerekmektedir. Böylece kendine yönelik bir farkındalık geliştirecektir.

Bireyi kuşatan stresörlerle mücadelede, hastalıkların önlenmesinde, mental ve fiziksel iyilik halinin artırılmasında zihnin rolü önemlidir. Bu esnada bedenimizde olup bitenler nasıl hissedip nasıl düşündüğümüzü etkilemektedir.

Ayrıca atalarımız “Sağlam kafa sağlam vücutta bulunur” derken boşuna dememişlerdir.

Çünkü gerçekten sağlıklı bir zihin için aynı zamanda sağlıklı bir bedene de sahip olmak gerekiyor.

Yani fiziksel sağlığımızla zihinsel sağlığımız oldukça sıkı bir ilişki içerisindedir. Böylece zihinsel sağlığımızla, bedenimizi geliştirebilmemiz mümkün olmaktadır.

Örneğin kilo sorunu olan bir birey fizyolojik olarak aç olup olmadığına karar vermeyebilir. Bu durum söz konusu olduğunda dönemsel diyetlere başvurup tekrar eski yeme stiline dönebilir. Böyle olduğunda kilo verip geri almaya başlar ve tükenmişliğe, çaresizliğe uğramış olur.

Kilo veremediği durumda bunu sağlıklı bir zihin ile düşünüp kendisine ‘hayır’ diyebilmeli ve kendi hayatında kilonun işlevini değerlendirilmelidir. Buna yönelik nasıl besleneceğinin bilincinde olmalı ki beraberinde bedenini de sağlıklı duruma getirebilsin.

Peki, Sağlıklı Bir Zihin İçin Neler Yapmalıyız? 

• Düzenli egzersiz yapmalıyız.
• Sağlıklı beslenme düzeni oluşturup buna uymalıyız.
• Kötü alışkanlıklarınız varsa bunları bırakmalıyız. (Sigara, alkol gibi) (Sigara Bağımlılığı ve Tedavisi)

• Meditasyon yapmalıyız, böylece stresten de kurtulmuş oluruz.
• Yeterli ve kaliteli bir uyku düzeni sağlamalıyız.
• Stres ve depresyonu kontrol altında tutmalıyız.
• İlişkilere değer vermeliyiz.
• Kendimiz için hedefler koymalıyız ve bu hedeflere ulaşmaya çalışırken zihnimizi de olumlu şeylerle meşgul etmiş oluruz ve bu çok önemlidir.
• Kendimize daha çok zaman ayırmalı ve gülümsemeyi eksik etmemeliyiz.
• Hayat boyu sağlık tedavi kontrolünü sürdürmeliyiz.

Unutmayalım ki zihin sağlığınızı korumak ve geliştirmek bizim elimizdedir.

Müziğin Sağlığımız Üzerindeki Gücü

Müzik ruhun gıdasıdır derler.

Burayı bir sözle açıklamak istiyorum: “Müzik bizde güzel duygular uyandırmasının yanı sıra, ruha hayat veren sihirli bir dokunuşa da sahiptir. Çünkü müziğin ritmi, kalp atışlarını düzenleyerek, o kişinin bedensel, ruhsal ve zihinsel açıdan sağlığa kavuşmasını sağlar.” (Sufi Inayat KHAN, Müzik, İnsan ve Evren Arasındaki Köprü, Türkçesi: Kaan H. Ökten-Tuğrul Ökten, İstanbul, Arıtan Yayınevi, Eylül 1994, s.67,68)

Bu sözle beraber müziğin insan ruhunda olumlu etkilerinin olduğunu görmekteyiz. Yapılan birçok çalışma, ses ve müziğin ağrı duygusu ve anksiyete üzerinde olumlu değişikliklere yol açtığını göstermiştir.

Beden, Zihin Ruh Sağlığı Nelerden Etkilenir?

• Beslenme; yetersiz veya fazla besin alımı bireylerin hormonal ve psikolojik dengesini etkileyebilmektedir. Ruh halimize göre de beslenme eğilimlerimiz değişmektedir.
• Sosyal ilişkiler: İnsanlarla güçlü bir iletişim kurmamız bizi olumlu yönde etkileyecektir. Biz insanlar sosyal varlıklarız ve toplumun bir parçasıyız. Toplumla ve diğer insanlarla sağlıklı ilişkiler kurmalıyız.
• Takıntılı düşünme: Gelecek gibi geçmişi sürekli düşünmek sağlığımızı olumsuz etkilemektedir. Geçmişi saplantı haline getirmemeliyiz ve önümüze bakmalıyız.
• Aşırı kontrolcülük: Geleceği fazla düşünerek yaşarsınız ve ona göre planlar programlar yapmaya başlarsınız,  bugünü yaşayamaz ve anı kaçırırsınız. Bu da sizin sağlığınızı olumsuz etkileyebilmektedir.
• Kıyaslama: Her bireyin kendine özgü özellikleri vardır, kendinizi başkalarıyla kıyaslamanın sizin sağlığını olumsuz etkileyecektir.
• Çevre: Ne kadar iyi ve uyumlu bir çevreyse sahipseniz bedensel yapınız başta olmak üzere ruhsal ve sosyal yapınız da o oranda sağlıklı ve iyi olur.
• Dürtülerimiz: İçimizden gelen şeyleri yapmak için hemen harekete geçmemeliyiz ve dürtülerimizi kontrol etmeliyiz.
• Aşırı gerçekçilik: Hayatın gerçeklerinin farkında olup o anlık duyguları, düşünceleri bastırmadır. Örneğin, aşırı duygusal bir durum karşısında zaten geçecek diye üzülüp ağlayamamanız sizin ruh, beden ve zihin sağlığınızı olumsuz etkileyebilir.
• Yüksek bir beklenti içerisine girme: Hayal kırıklığına uğrama potansiyelimizi arttırır. Bu yüzden insanlara karşı yüksek bir beklentiye girmemeliyiz.
• Sınırlar: İnsanlarla olan sınırımızı bilmeliyiz bundan dolayı ‘Hayır diyebilme’ becerimizi geliştirmeliyiz.

Genel olarak sağlık durumumuzu daha iyi bir düzeye getirmek için zihin, beden ve ruh sağlığımıza önem vermeliyiz. Beden, zihin ve ruh sağlığı için doğru uzmanlardan psikolojik destek almak için uzman kadromuzu mutlaka inceleyin.

Kaynakça: https://dspace.ankara.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12575/44732/20435.pdf?sequence=1&isAllowed=y

Melek Yüksel

Sorumluluk Reddi: Söz konusu bu tür bilgiler Site’de yalnızca bilgilendirme amacıyla yayınlanmaktadır ve doktorunuz ya da eczacınızın tavsiyelerinin yerini almaz. Bu bilgiler hiçbir koşulda bir hastalığın veya fiziksel problemin tıbbi tanısını koymak için kullanılmamaktadır site üzerinden durumunuzla ilgili endişelerinizi ve sorularınızı sorabilirsiniz. Bununla birlikte her durumda doktorunuza ya da eczacınıza başvurmanız gerekir.

Uzman Psikolog Fundem Ece

Uzmanlık alanları: Çocuk, Ergen, Yetişkin, Aile, Çift, Cinsel Terapi.
Okan Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nü tam burslu kazandı. Psikoloji Bölümü’nü (%30 İngilizce) burslu okurken başarısı sayesinde Çift Anadal Programı’na kabul edilerek Sağlık Yönetimi Bölümü’nü de tamamladı.