Stres İle Baş Etme Yolları

Stres, kişilerin olumsuz ve rahatsız edici bir olay karşısında hissettikleri gerginlik durumu olarak tanımlanır. Stresle baş etme yöntemleri; biyolojik ve psikolojik dengenin bozulduğuna ve yeni durumlarda uyum yapılarak yeniden dengeye dönülmesi gerektiğine yönelik bir işarettir. Stresin kısa dönemdeki etkilerinden bazıları, kişinin kalp hızının artması, kan basıncının fırlaması, sinirlerinin bozulması, tahammülsüzleşmesi ve bazen verimliliğin düşmesine neden olan sinirlilik ve kaygıdır. Kendimizin Stresle Baş Etme Yöntemlerini Değerlendirebiliriz Buna karşılık stresle baş etme yöntemlerinden birileri de, hedefe yönelik, etkinliği artıran kısa süreli stres, performansı da yükseltebilir. Tedavi edilmeye stresin uzun süreli etkileri çok daha ciddi olabilir. Bunlardan bazıları kişilik değişikliği, iş ya da evlilik yaşamının bozulması, madde ya da alkol kullanımı, intihar düşüncesi; eğilimi ya da girişimi gibi kendine zarar verici davranışlar şeklindedir.

Stres, günlük yaşantımızda her bireyin karşılaştığı bir durumdur.

Hafif derecede olan stres zararlı değildir. Ancak stres düzeyi arttınca bireylerin verimliliği düşebilir.

Stresi fazla yaşayan kişiler sosyal çevresinde sorun yaşarlar. Bireyler genellikle stresin iş yaşantısı, aile, okul gibi dış etkenlerden dolayı oluştuğunu düşünür. Ancak yaşanılan durumları stresli yapan kişilerin yorumlama biçimi ve içsel tepkileridir. 

Eğer siz de stres yaşadığınızı düşünüyorsanız destek almak için yüz yüze veya whatsapp görüntülü konuşma üzerinden ücretsiz 15 dakikalık ön görüşme randevusu alabilirsiniz.

Stresin Nedenleri Nelerdir?

Strese sebep olan çeşitli yaşamsal değişiklikler vardır. Bunlar çevresel, sosyal, kişisel ve fiziksel durumlar olarak karşımıza çıkabilir.

Örneğin sosyal faktör stresi etkiliyor ise aile ve arkadaş ortamı ya da bulunduğumuz sosyal çevrenin değişikliği stres yaratabilir.

Fiziksel faktörler ise hastalık, yaralanma, kaza gibi durumlar olabilir.

Kişisel faktörler ise, kişinin güvensizliği, akademik başarısızlığı da stresi tetikler.

Stres faktörleri bazen belirgin olmakla birlikte gizli de olabilir. Stresin gizli olduğu durumlarda stres belirtileri ortada olsa dahi nedenleri bilinmemektedir.

Stresle Nasıl Baş Edebiliriz?

Kişiler genellikle stresliyken bu durumu çözmek yerine, içinde bulundukları stresin değişmeyeceğini düşünürler. Kişilerin düşünceleri duygu ve davranışlarını belirlemeye yarayan bir araçtır. Öncelikle stresin hangi faktörlerden kaynaklandığını ve kişinin tam olarak hangi durumdan rahatsız olduğunu keşfetmesi gerekir. Sonrasında ise olumsuz duygulara kapılmak yerine kişinin stresli durumlar ile nasıl başa çıkacağının farkına varması yararlı olacaktır.

Olumlu düşünmek kişinin stres faktörünü azaltmasına ya da ortadan kaldırmasına yardımcı olacaktır.

Örneğin akademik başarı konusunda kendini yetersiz hisseden bir öğrenci sınava girmeden önce kendine “yapabilirim, başarabilirim” tarzı olumlu geri dönütler verdiği zaman işe yaradığını gözlemleyecektir. Ayrıca sağlıklı beslenmek ve düzenli uyku düzeni de stresle başa çıkmamıza yarayan önemli etkenlerdir.

Çok fazla kahve ve çay tüketimi stresi arttırıcı etkenlerdir. Bunun yerine ıhlamur ve bitki çayları içerek kişi kendini rahatlatabilir. Özellikle spor ve egzersiz yapmak da kişinin stresli durumlarla başa çıkmasına fayda sağlar. Spor yapmak aşırı tepki vermeyi azaltarak sakin kalmamıza yardımcı olur.

Kişilerin streslendiği durumlar kişiler arası ilişkilerinden kaynaklanıyorsa, bunları onlarla paylaşmakta yarar vardır. İnsanların kin ve nefret duygularından arınıp affedici bir yaklaşım benimsemesi de vücudun salgıladığı stres hormonları inhibite eder.

Diğer bir başa çıkma yöntemi ise gevşeme ezgersizleridir. Kişiler stresli durumlarda gözlerini kapatıp dikkatini solunumuna yoğunlaştırmalıdır. Burundan derin bir soluk alıp,ağızdan vermek ve nefesle göğüs kafesi yerine karnınızı balon gibi şişirmek bireyleri oldukça rahatlatacaktır. Bu sayede omuz ve boyun kaslarının gevşediğini ve çok kısa bir sürede stresin kaybolduğunu gözlemleyeceklerdir.

Bunun yanı sıra,zihinde canlandırma tekniği de kişileri rahatlatır. Kişiler kendilerini çok rahat hissettiği yeri hayal ederek rahatlar. Bu zihinde canlandırmaya bazen kuş sesleri gibi doğa sesleri eşlik edebilir.

Öte yandan kişiler, problem çözme teknikleri ile stresi azaltabilirler.

Örneğin kişiler streslendiği zamanlarda bu durumdan kaçınmaya çalışarak stresin azaldığını düşünebilir. Ancak kaçınma durumu bir çözüm yolu değildir. Stresli durumlar bir kişiden ya da olaydan kaynaklı ise birey kaçınma davranışı göstermek yerine kabul etme ve problem çözme becerisiyle stresle başa çıkmayı öğrenmiş olacaktır. 

Stresle baş etme konusunda yardıma ihtiyaç duyuyorsanız, psikolojik destek için bize ulaşabilirsiniz.

Miray Unkan

Kaynaklar: 

10 New Strategies for Stress Management

Stresle Baş Etmenin Yolları

Sorumluluk Reddi: Söz konusu bu tür bilgiler Site’de yalnızca bilgilendirme amacıyla yayınlanmaktadır ve doktorunuz ya da eczacınızın tavsiyelerinin yerini almaz. Bu bilgiler hiçbir koşulda bir hastalığın veya fiziksel problemin tıbbi tanısını koymak için kullanılmamaktadır site üzerinden durumunuzla ilgili endişelerinizi ve sorularınızı sorabilirsiniz. Bununla birlikte her durumda doktorunuza ya da eczacınıza başvurmanız gerekir.

Uzman Psikolog Fundem Ece

Uzmanlık alanları: Çocuk, Ergen, Yetişkin, Aile, Çift, Cinsel Terapi.
Okan Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nü tam burslu kazandı. Psikoloji Bölümü’nü (%30 İngilizce) burslu okurken başarısı sayesinde Çift Anadal Programı’na kabul edilerek Sağlık Yönetimi Bölümü’nü de tamamladı.