Paranoid Nedir?

Paranoid nedir? Yunancadaki ‘’Paranous’’ kelimesinden gelmektedir. ‘’Nous= akıl, zihin’’ , ‘’Para= dışarıda, ötesinde’’ anlamlarına gelmektedir. Psikiyatrist Valentin Magnan, Paranoid Kişilik Bozukluğun ilk tanımlarından birini yapmıştır. Magnan’a göre bu bozukluğa sahip kişiler kırılgan bir kişiliğe sahiptir. Günümüzde ise ‘’Paranoid’’ kelimesi halk arasında paranoya ile ilişkilendirilir. Paranoid Kişilik Bozukluğu nedir (PPD), şizoid ve şizotipal kişilik bozukluklarını da barındıran A Kümesindeki bozukluklardan birisidir. Paranoid kişilik bozukluğuna sahip bireyler geçerli bir sebep olmamasına rağmen etrafındaki her şeyden şüphe duyarlar ve her şeye karşı güvensizlik geliştirirler.

Eğer siz de Paranoid konusunda destek almak isterseniz yüz yüze veya whatsapp görüntülü konuşma üzerinden ücretsiz 15 dakikalık ön görüşme randevusu alabilirsiniz.

Paranoid nedir? Paranoid Kişilik Bozukluğu (PPD) genellikle yaşamın erken dönemlerinde başlar. Klinik örneklerde erkeklerde görülme sıklığı daha fazlayken epidemiyolojik olarak kadınlarda daha yaygın olduğu saptanmıştır. Paranoid kişilik bozukluğun toplumda görülme oranı % 0.5 ile % 2.5 arasındadır. Paranoid Kişilik Bozukluğu (PPD) tanısına sahip kişiler çevresindeki insanlara güvenmediklerinden ve onların hareketlerinden sürekli şüphe duyduklarından sosyal ilişkilerinde sık sık problemlerle karşı karşıya kalırlar. Bu durum aile ilişkilerine zarar verirken aynı zamanda arkadaşlık ve romantik ilişkilerinden de uzaklaşmalarına sebep olmaktadır.

Paranoid Kişilik Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?

Paranoid Kişilik Bozukluğu (PPD) sürekli duyulan bir güvensizlik ve şüpheciliğe paranoyanın da eşlik etmesiyle tanımlanan bir ruhsal bozukluktur. Paranoid kişilik bozukluğuna sahip olan bireyler sürekli olarak çevresindeki insanların onlara zarar vereceğinden, onları küçümseyeceğinden veya onlara ihanet edeceğinden şüphe duyarlar ve bu yüzden sürekli tetikte olurlar. Bu kişiler sürekli çevresindeki insanların davranışlarını değerlendirirler ve en küçük hareketleri bile aşırı hassasiyetle karşılayabilirler. Şimdi DSM-V (Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı) tanı ölçütlerine göre bu bozukluğun bazı belirtilerini inceleyelim:
Aşırı Şüphecilik ve Güvensizlik: Başkalarının kendilerine zarar vereceğine, komplo kuracağına dair birtakım şüpheler barındırırlar.
Sosyal İzolasyon ve Soğuk İlişkiler: Güvensizlik ve şüpheciliklerinden dolayı bu bozukluğa sahip kişiler sosyal ortamlara girmekten uzak dururlar. Kendi kafalarındaki negatif sonuçları tecrübe etmemek adına sosyal ilişkilere karşı mesafelilerdir.
Kıskançlık ve Kontrolcü Davranışlar: Paranoid nedir? Paranoid Kişilik Bozukluğuna sahip kişiler partnerlerinden sürekli yersiz şüphe duyarlar, ihanete uğramaktan korktukları için onları kontrol etme eğiliminde olurlar.
Düşmanlık ve İnatçılık: Her zaman kendi düşüncelerinin doğru olduğuna inanırlar, alternatif bir yol olduğunu görmeye karşı yoğun bir dirençleri vardır. Kendi doğrularını kabul ettirmek konusunda inat ederler. Karşısındaki insanları affetmezler, onları düşman olarak görebilirler ve kin beslerler.
Rahatlamakta Zorlanma: Çevrelerinden sürekli komplo ipuçları toplarlar ve her zaman tetikte oldukları için kendilerini rahat hissetmezler. Aşırı Hassasiyet: Zararsız olay veya sözlerin altından gizli anlamlar çıkarırlar. DSM- V kriterleri yukarıdaki gibi olmasına rağmen kişi bu semptomları gösterse dahi teşhis koyulabilmesi için klinik psikolog ve psikiyatrist onayı gereklidir. Paranoid Kişilik Bozukluğuna (PPD) sahip kişiler aynı kümede (A Kümesi) bulundukları Şizoid ve Şizotipal kişilik bozukluğu ile ve diğer kümelerde ( B/ C Kümeleri) bulunan Borderline ve Çekingen gibi diğer kişilik bozukluklarıyla benzer belirtilere sahiptirler.

Paranoid Kişilik Bozukluğu Özellikleri

DSM-V tanı kriterlerinin yanında Klinik Psikolog David Bernstein’in araştırmaları öncülüğünde Paranoid Kişilik Bozukluğu tanısı veya şüphesi olan kişilerin temel özelliklerini sıralayalım;

• Güvensizlik ve şüphecilik
• Aşırı hassaslık
• Düşmanca davranışlar sergileme ve kin tutma
• İçe kapanıklık ve sosyal izolasyon
• Sabit fikirlilik, düşüncelerinde değişikliğe ve esnekliğe yer vermekten kaçınma
• Aşırı uyanıklık ve sürekli tetikte olma hali

Paranoid Düşünce Nedir?

Paranoid düşünce, Paranoid Kişilik Bozukluğu, Borderline Kişilik Bozukluğu, Travma Sonrası Stres Bozukluğu gibi psikotik bozukluklarda görülen semptomlardan bir tanesidir. Paranoid düşünce, kişinin karşısındaki insanların hareket ve davranışlarına aşırı ve irrasyonel şüphecilikle yaklaşma biçimidir. Bu tarz düşünceye sahip kişiler sürekli bir şekilde çevresindekilerden kendilerine yönelik bir zarar geleceğine inanırlar.

Paranoid Kişilik Bozukluğunun Tedavisi

Paranoid Kişilik Bozukluğu tedavisi için birden fazla yol bulunmaktadır. Ancak en kritik olan adım hastanın tedaviye olan yaklaşımıdır. Paranoid kişilik bozukluğuna sahip bireyler genellikle kendilerinde bir problem olmadığını düşünürler. Çevreye karşı duydukları yoğun güvensizlik, şüpheler sebebiyle bir uzmana danışma konusunda endişeler yaşayabilmektedirler ve bu da tedavi sürecini zorlaştırmaktadır.
Paranoid Kişilik Bozukluğuna yönelik tedavinin amacı kişinin mantıklı bir sebebi olmaksızın yarattığı ve onu rahatsız eden düşüncelerinden arındırmak ve sosyal ilişkilerini düzeltmektir.
Paranoid Kişilik Bozukluğun tedavisine dair doğrudan bilimsel veriler bulunmamasına karşın alanda uygulanan bazı tedavi yöntemleri bulunmaktadır. Bunlardan bazılarına göz atalım:
Psikoterapi: Terapiler aracılığıyla kişiler uzman desteğiyle birlikte başkalarına güvenmeyi ve sosyal ilişkilerini geliştirirler.
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Kişilerin geliştirdiği mantıktan uzak düşünce kalıplarını sorgulayarak onları mantıklı bir forma sokmak hedeflenir. Bu hedeflere ulaşmak amacıyla uzman aracılığıyla bazı teknikler uygulanır.
İlaç Tedavisi: Paranoid kişilik bozukluğu tedavisinde onaylanmış belirli bir ilaç bulunmamaktadır. Ancak çoğunlukla aynı grupta bulundukları diğer patolojiler için kullanılan antipsikotik ilaçlar reçete edilebilmektedir. Bu ilaçlar sayesinde paranoid düşüncelerin azaldığı görülmüştür.

Yazar: Çağla Nur Yavuz

Sorumluluk Reddi: Söz konusu bu tür bilgiler Site’de yalnızca bilgilendirme amacıyla yayınlanmaktadır ve doktorunuz ya da eczacınızın tavsiyelerinin yerini almaz. Bu bilgiler hiçbir koşulda bir hastalığın veya fiziksel problemin tıbbi tanısını koymak için kullanılmamaktadır site üzerinden durumunuzla ilgili endişelerinizi ve sorularınızı sorabilirsiniz. Bununla birlikte her durumda doktorunuza ya da eczacınıza başvurmanız gerekir.