Çocuklarda Yalan Söyleme

Çocuklarda yalan söyleme bazen bir ebeveynin karşılaşabileceği sorunlardan biridir ve ciddi bir boyuta ulaştığında uzman desteği alınmalıdır.

Çocuğunun yalan söylediğini fark ettiğinde kızgın ve üzgün hissedebilen ebeveynler elbette bu davranışın üstünde durmalıdır. Fakat çocuklar için yalan söylemek normal bir davranış problemidir. Onlar özellikle belli bir yaşa gelinceye kadar yetişkinlerde olduğu gibi yalan söyleme konusunda ahlaki bir sorumluluk hissetmezler.

Eğer siz de çocuklarda yalan söyleme sorunu yaşadığınızı düşünüyorsanız destek almak için yüz yüze veya whatsapp görüntülü konuşma üzerinden ücretsiz 15 dakikalık ön görüşme randevusu alabilirsiniz.

Çocuklar, genelde karşılaştıkları problemi çözmek yerine o anlık bir çözüm olan yalan söylemeyi seçebilmektedir. Bu, onların bir sorunu çözmek için seçtikleri etkisiz ve olgunlaşmamış ve hayal etme alışkanlıklarından kaynaklı bir yoldur.

Çocuklar ödevini bitirmediklerinde bu sorunu yalan söyleyerek çözer. Yalan söylemek, sorunlarla yüzleşmek yerine sorunlardan kaçınmak için kullanılır. Çocuklarda yalan söyleme, hatalı bir problem çözme becerisi olarak görülebilir. Burada çocuklarına, sorunlarını nasıl daha yapıcı bir şekilde çözebileceğini öğretme sorumluluğu ebeveynlerine düşmektedir. Çocuktaki yalan söyleme problemini ele alırken bazen direkt olarak söylenen yalana odaklanmak bazen de yalan söylemeyi gerekli kılan davranışın altında yatan temel sebebe odaklanılması gerekir.

Çocuklar Neden Yalan Söyler?

Çocuklar çoğu zaman cezadan kaçınmak için yalan söylerler. Diyelim ki yapmamaları gereken bir şeyi yaptıkları için başlarını belaya soktular; belki bir kuralı çiğnediler. Başka bir çıkış yolları yoksa ceza almamak ve sonuçlarına katlanmamak için yalan söylerler.

Çocukların yalan söylemesinin birincil nedeni, bir sorunla veya çatışmayla başa çıkmanın başka bir yolu olmaması olabilir. Bazen bir sorunu çözmenin tek yolunun bu olduğuna inanırlar. Bu, hatalı bir problem çözme becerisidir.

Bazen de çocuklar yalan söylemeyi, hayatlarının bir bölümünü ebeveynlerinden ayrı tutmak için kullanırlar. Psikolojide bu durum bireyselleşme olarak adlandırılır. Hatta bazen çocuklar pek önemi olmayan şeyler için bile yalan söyleyebilmektedir. Bu durumla karşı karşıya kalmak ebeveynleri şaşırtabilir.

Çocuklar ev kuralları çok katı olduğunda da yalan söyleyebilir ve kurallara uymayabilirler. Çocukların yalan söylediğini görebileceğimiz başka bir alan ise diğer çocuklarla birlikte oldukları zamanlardır. Yalan söyleme, akran baskısıyla ya da diğer akranları etkileme sebebiyle ortaya çıkabilmektedir. Çocuk, yapmadığı şeyleri yaptığını söyleyerek arkadaşları arasında etki yaratmayı bekler. Bu çocuklar için alışılmadık bir durum değildir.

Çocuk küçükken söylenen önemsiz yalanlar onun dikkat çekme yolu olabilir. Çocuklar yaratıcı oyunlar oynarken, hikâyeler yaratabilir. Bunlar yalan değildir. Çocuk, bir şekilde çevresini anlamaya ve etrafıyla bağ kurmaya çalışmaktadır.

Ciddi Yalanlara Odaklanmak

Ebeveynin görevi hangi yalanların ciddi hangilerinin ciddi olmadığını ayırt edebilmektir. En ciddi yalanlar riskli ve tehlikeli davranışları içerebilir. Eğer bu yalanlar zararlı davranışları içeriyorsa bir profesyonelden yardım almak göz önünde bulundurulabilir.

Çocuklarda Yalan Söyleme Gözleniyorsa Ne Yapılmalıdır?

Diyelim ki çocuğunuzu ciddi bir yalan söylerken yakaladınız, o an yapılabilecek en mantıklı şey hemen tepki vermemektir. Çünkü onun davranışına duyduğunuz öfkeyle hareket etmeye kalkışırsanız daha zararlı bir durumla baş etmek zorunda kalabilirsiniz. Öncelikle bu durumu nasıl ele alacağınıza karar vermek için kendinize zaman tanıyın. Daha sonra partnerinizle bu durumu tartışabilirsiniz. Çocuğunuzla konuşurken, yalan üzerine tartışmayın. Sadece ne gördüğünüzü veya ne bildiğinizi belirtin. Çocuğunuza “Bunu biliyoruz, doğru olduğuna inanıyoruz, bunun sonuçları olabilir.” Dedikten sonra çocuğunuzun buna karşı ne diyeceğini dinleyin. Yalan söyleme davranışını ele alırken sadece yalana değil onu bu yalanı söylemeye iten sebebe de odaklanın. Eğer yalanın altındaki davranışla ilgilenilmezse ve sadece yalana tepki verilirse bu davranışın tekrarlanma olasılığı arttırılmış olur. Çocuğunuz söylediği yalanların bir sonucu olmadığını görürse her zaman yalan söyleyebileceğini düşünebilir.

Genellikle çocuklar keyfi olarak yalan söylemez. Bunu yapmak için sebepleri olabilir. Çocuğunuz yalan söylediğinde hayal kırıklığına uğramak çok normal bir durumdur. Ancak çocuğunuz bir sorunu, etkisiz bir şekilde çözmeye çalışıyor olabilir. Burada çocuğa problemlerini etkili bir şekilde çözmeyi öğretmek, ebeveynlerin sorumluluğu altındadır. Tabii ki bu durumla başa çıkılamayan anlar olabilir. Bu gibi anlarda bir uzmandan yardım alınabilir. Bu konuda yardıma ihtiyacınız olduğunu düşünüyorsanız merkezimizle iletişime geçebilirsiniz.

Berda Devec

Sorumluluk Reddi: Söz konusu bu tür bilgiler Site’de yalnızca bilgilendirme amacıyla yayınlanmaktadır ve doktorunuz ya da eczacınızın tavsiyelerinin yerini almaz. Bu bilgiler hiçbir koşulda bir hastalığın veya fiziksel problemin tıbbi tanısını koymak için kullanılmamaktadır site üzerinden durumunuzla ilgili endişelerinizi ve sorularınızı sorabilirsiniz. Bununla birlikte her durumda doktorunuza ya da eczacınıza başvurmanız gerekir.

Uzman Psikolog Fundem Ece

Uzmanlık alanları: Çocuk, Ergen, Yetişkin, Aile, Çift, Cinsel Terapi.
Okan Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nü tam burslu kazandı. Psikoloji Bölümü’nü (%30 İngilizce) burslu okurken başarısı sayesinde Çift Anadal Programı’na kabul edilerek Sağlık Yönetimi Bölümü’nü de tamamladı.