Narsistik Kişilik Bozukluğu

Narsistik Kişilik Bozukluğu Nedir?

Narsisizm kavramı Yunan mitolojisine kadar dayanmaktadır. Mitolojide, genç bir adam olan Narkissos, kendi yansımasına âşık olur ve bu aşk onu ölümüne sürükler. Bu hikâye, kişinin kendine aşırı derecede hayranlık duymasını ve başkalarına olan ilgisizliğini simgeler. Narsisizm terimi buradan türetilmiştir ve zamanla psikolojik bir kavram olarak evrilmiştir. Daha sonra narsisizm kavramı üzerine çalışmalar 20. Yüzyılda Freud ile birlikte artış göstermiştir. O yıllarda narsisizm kavramı bu kadar araştırılmadığından ve anlamı bu denli genişlemediğinden narsisizm kavramı ile ilgilenen psikanalizciler narsisizmi daha çok cinsellikle bağdaştırmışlardır ( Bolat, Demir & Ülker, 2016).  Günümüzde ise Narsistik Kişilik Bozukluğu (NKB), kişinin kendisini eşşiz görmesi, kibirli tavırlar, eleştirilere kapalı olması ve ilgi odağı olma isteği gibi özelliklerle karakterize edilir ( Ronningstam, 2010).  Caligor ve ark. (2015) göre, Narsistik Kişilik Bozukluğu (NKB) toplumun %1-5’inde görülmekte ve erkeklerde kadınlara oranla daha fazla rastlanmaktadır.

Narsistik Yaralanma Nedir?

Narsistik yaralanma, narsistik bireylerin yaşamlarında sarsıcı ve yıkıcı bazı sonuçlara yol açan duygusal ve psikolojik tepkilerdir.  Eleştiri, başarısızlık, reddedilme, aşağılanmanın sebep olduğu bu yaralanmada narsistik bozukluğa sahip kişilerin kendileri için yarattıkları imaj sarsılır. Bu sarsıntıya karşılık aşırı duygusal tepkiler (öfke, utanç) ve savunma mekanizmaları (inkar, yansıtma) görülebilir.

Narsistik Kişilik Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?

Genellikle kendini ergenlik ve erken yetişkinlik dönemlerinde gösteren Narsistik Kişilik Bozukluğu (NKB) belirtilerini şöyle sıralayabiliriz:

• Kendini Büyük Görme: Narsistik kişilik bozukluğuna sahip kişiler, kendilerini diğer insanlara göre büyük ve aşırı yetenekli görürler (American Psychiatric Association, 2013).
• Manipülasyon: Narsistik bireyler, başka kişileri kendi çıkarları doğrultusunda manipüle ederek onlardan faydalanabilirler.
• Hayranlık Beklentisi: Çevrelerindeki insanlardan sürekli bir hayranlık ve beğenilme arzusu duyarlar.
• Empati Yoksunluğu: Başkalarının duygularını anlayamazlar.
• Kıskançlık: Başkaları tarafından kıskanıldıklarına inanırlar. Aynı zamanda başkalarının üstünlüklerini kıskanırlar.
• Eleştiriye Karşı Hassasiyet: Eleştirileri kabul etmek istemezler. Eleştirilere öfke ve saldırganlıkla tepki verebilirler ( Ronningstam, 2010).
• Özel Muamele Beklentisi: Kendilerini özel ve eşsiz olarak gördüklerinden toplum tarafından farklı bir muameleyle karşılanmaları gerektiğini düşünürler.

Narsistik Kişilik Bozukluğu Tanısı

Bir kişinin Narsistik Kişilik Bozukluğu’na (NKB) sahip olup olmadığı tespitini yapmak için başvurulması gereken ilk yer DSM-5tir (Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı). DSM- 5’e göre bir kişinin Narsistik Kişilik Bozukluğu tanısı alabilmesi için aşağıda verilen semptomlardan en az 5 tanesine sahip olması gerekmektedir.

1. Kendisinin çok önemli olduğunu düşünür.
2. Sınırsız başarı, güç, güzellik, zeka gibi kavramları düşler.
3. Kendisinin çok özel olduğuna inanır ve kendisini yalnızca özel veya üstün kişilerin anlayacağını düşünür.
4. Çok beğeni görmek ister.
5. Hak ettiği duygusu içindedir.
6. Başkalarını kendi çıkarları için kullanmaktan çekinmez.
7. Empati becerisinden yoksundurlar.
8. Başkalarını kıskanırlar ve başkaları tarafından kıskanıldıklarını düşünürler.
9. Kibirli, kendini beğenmiş veya saygısızca tutumlar sergilerler.

Narsistik Kişilik Bozukluğunun Sonuçları

• Sosyal İlişkilerde Bozulma: Narsistik kişilik bozukluğuna sahip bireyler empatiden yoksun ve kendilerini diğerlerinden üstün gördüklerinden dolayı diğer insanlarla olan ilişkilerini sürdürmekte bazı problemler yaşarlar (Miller, Widiger ve Campbell, 2010).
• Psikolojik Sağlık Problemleri: Narsistik kişilik bozukluğuna başka ruhsal bozuklukların da eşlik ettiği görülmektedir. Depresyon, anksiyete bozukluğu, madde kullanımı ve diğer kişilik bozuklarıyla eş tanı olarak görülebilir. Bu durumda, narsistik bireye yaklaşım ve tedaviyi zorlaştırabilmektedir.
• İş ve Akademik Hayatta Sorunlar: Narsistik kişiler eleştirilere tamamen kapalı olduklarından dolayı mesleki ve akademik hayatlarında bazı problemler yaşayabilmektedirler. Aynı zamanda empati becerisinden yoksun olan bu kişiler ekip çalışmalarına pek yatkın değildir.
• Hukuki Problemler: Narsistik kişilik bozukluğuna sahip kişiler kendi çıkarlarını korumak amacıyla yasal olmayan bazı eylemlerde bulunabilirler.

Narsistik Kişilik Bozukluğu Tedavisi

Narsistik Kişilik Bozukluğu (NKB) tedavi sürecinde narsistik bireylerin sahip olduğu bazı semptomlardan ( üstün görme eğilimi, empati yoksunluğu) dolayı zorlaşabilmektedir. Aynı zamanda narsistik bireyler kendilerinde bir sorun olduğunu düşünmezler ve bu yüzden tedaviye çok sıcak bakmayabilirler. Çoğunlukla aile ve çevredeki kişilerin yönlendirmesiyle tedaviyi talep etmektedirler. Genellik tedavi sürecinde psikoterapiler ve nadiren ilaç tedavisi eşlik etmektedir.

Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Bilişsel- Davranışçı Terapi’de kişilerin olumsuz davranışlarını fark etmesini sağlamak ve bunları sağlıklı bir forma sokmak hedeflenir. Bu terapi yaklaşımında, narsistik bireyler gerçekten ve empatiden uzak düşünce ve davranış kalıplarıyla yüzleştirilerek bu davranışların yol açtığı olumsuzluklar giderilmeye, kişinin ilişkilerini geliştirilmeye odaklanılır ( Yıldırım ve Kansu, 2022).

Psikodinamik Terapi: Psikodinamik yaklaşımda kişinin bilinç dışı ve geçmiş deneyimlerine odaklanarak şu anki problemler çözülmeye çalışılır.

Aile Terapisi: Narsistik kişiler aile içinde de birçok problem yaşadıklarından aile terapisi önemli bir konumdadır. Aile üyelerinin narsistik kişilik bozukluğuna sahip kişinin duygu ve düşünce tarzını anlaması yoluyla aile içi çatışmaların azaltılması hedeflenmektedir.

Yazar: Çağlanur Yavuz

Sorumluluk Reddi: Söz konusu bu tür bilgiler Site’de yalnızca bilgilendirme amacıyla yayınlanmaktadır ve doktorunuz ya da eczacınızın tavsiyelerinin yerini almaz. Bu bilgiler hiçbir koşulda bir hastalığın veya fiziksel problemin tıbbi tanısını koymak için kullanılmamaktadır site üzerinden durumunuzla ilgili endişelerinizi ve sorularınızı sorabilirsiniz. Bununla birlikte her durumda doktorunuza ya da eczacınıza başvurmanız gerekir.

Uzman Psikolog Fundem Ece

Uzmanlık alanları: Çocuk, Ergen, Yetişkin, Aile, Çift, Cinsel Terapi.
Okan Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nü tam burslu kazandı. Psikoloji Bölümü’nü (%30 İngilizce) burslu okurken başarısı sayesinde Çift Anadal Programı’na kabul edilerek Sağlık Yönetimi Bölümü’nü de tamamladı.