Tükenmişlik Sendromu

Günümüzde pek çok kişinin tükenmişlik sendromu ile boğuştuğu gözlemlenmektedir. Tükenmişlik sendromu nedir? Günümüz koşullarının getirmiş olduğu, stresin oluşturduğu bir tür psikolojik sıkıntıdır. İlk kez 1974 senesinde Herbert Freudenberger tarafından ortaya atılmış ve tıp literatürüne yerleşmiş olan bir kavramdır. Bu duyguya sahip kişiler genelde yapmış oldukları işlerde, tuttuğu elinde kalacakmış gibi bir hissiyatla başarısızlık duygusunun hakimiyetine girer. Yapmış oldukları eylemlerin sonucundan doyum alamama ve tatmin olamama durumları yaşarlar. Tükenmişlik Sendormu Belirtileri Birey gün içinde tükenmişlik hissiyatı ile yorgun, yıpranmış ve bitap bir hale gelmiş gibi hissederler. Bu sendromdan sıkıntı çeken bireyler beraberinde günlük hayattaki işlevlerinde de bozulmalar yaşamaya başlar. Bu bireyler kendilerini kimliksiz, kim olduğunu bilmez ve ne istediğini bilmez şekillerde görürüz. Birey bir süre sonra bu sıkıntının psikolojik boyutundan ziyade fiziksel etkilerini de üzerinde görmeye ve deneyimlemeye başlar. Kendilerini şarjı edilmemiş gibi bitkin, enerjisiz ve düşük bir halde hissederler. Bundan dolayıdır ki Tükenmişlik Sendromuna yakalanmış kişiler tuttukları işi başarıyla sonuçlandıramaz. Bir yandan sosyallik açısından baktığımızda ise kendilerini dış çevreden izole etmeye çalıştıklarını ve yalnız kalma ihtiyacı içinde olduklarını görürüz. “Kendime faydam yok ki çevreme faydam olsun.” Düşüncesi ile hareket ederler. Bütün bu duygular kişinin geleceğe karşı sempati besleyememesine, gelecek olan zamandan umutsuz bahsetmesine neden olur. Bu da beraberinde plansız, programsız ve anlık yaşamaya meyilli kişilikleri ortaya çıkarır.

Peki tükenmişlik sendormu nedir? Tükenmişlik sendormu belirtileri nelerdir? Başlıca bu sendroma yakalanma belirteci stresle ilişkilendirilir.

Eğer siz de tükenmişlik sendromu yaşadığınızı düşünüyorsanız destek almak için yüz yüze veya whatsapp görüntülü konuşma üzerinden ücretsiz 15 dakikalık ön görüşme randevusu alabilirsiniz.

Tükenmişlik Sendromu Belirtileri Nelerdir?

Tükenmişlik Sendromunda belirtiler zaman içinde kat kat artarak şiddetlenmeye meyil gösterir. Tükenmişlik sendromunun ilk safhasına bireyde meydana gelen belirtiler oldukça düşük seviyelerde seyreder. Bu durum da kişinin durumu pek fazla ciddiye almamasına ve görmezden gelmesine yol açan bir etmendir. Sendrom ’un erken bir şekilde tanısının konması büyük oranda önem taşımaktadır. Fakat belirtilerin il safhada az olması nedeniyle erken tanı düşük bir miktardadır. Çoğu kişi yaşam şartlarının zorluğundan, günlük hayatın stresinden vb. durumlarını bunlara bağlarlar. Kendilerinin akıllarına psikolojik bir rahatsızlığa sahip olabileceği dahi gelmez.

Tükenmişlik Sendormu nedir? Fizksel ve psikolojik pek çok boyutta belirti gösterdiği alan vardır. Bunun en başında gelen ise ilk başlarda az olmasıyla beraber zaman içinde artarak kendisini daha çok belli eden bitkinlik halidir. Birey bu bitkinlik yüzünden çoğu ortamdan kendini soyutlamaya başlar. Bitkinlik durumuna  karın da  ağrı, baş ağrısı, uyku bozuklukları ve iştahta ani azalmalar ve artışlar gibi fiziki belirtiler eşlik etmektedir. Tükenmişlik sendromunun sık görülen belirtileri ise şu şekilde sıralayabiliriz:

• Bitkinlik
• Sık sık negatif düşüncelere kapılmak
• Duygusal ve bedensel olarak tükenmiş hissetmek
• Umutsuzluk
• Karamsarlık-Anlamsızlık
• Normalde kolayca yapabileceği işleri yapmaya üşenmek ve kendini geri çekmek, genel olarak bir isteksizlik hali
• Dikkat dağınıklığı 
• Odaklanma da güçlük
• Unutkanlık
• Baş, sırt, bacak ve karın gibi vücudun çeşitli bölgelerinde ağrı hissi
• Kabızlık ve ishal gibi çeşitli gastrointestinal problemler
• Kimi zaman çok uyumak, kimi zaman az ve aralıklı uyumak gibi sürekli devam eden uyku düzensizlikleri meydana gelmektedir.

TÜKENMİŞLİK SENDROMUNA NEDEN OLABİLECEK ETMENLER NELERDİR?

Bireyde tükenmişlik sendromunun ortaya çıkmasının temeli olarak üç tane temel durum rol almaktadır. Bu temel durumlar;

Rol çatışması, 

Rol belirsizliği, 

Aşırı yüklenme olarak sıralanabilir.

Birey birden çok sorumluluğun altında olabilir. Birey bu sorumlulukların altından başarılı bir şekilde kalkmakta zorlanabilir. Birey işlerini en iyi şekilde yapmaya çalışırken bu durumdan yorgun ve bitkin düşebilir. Birey sorumluluklardan da tamamen tatmin olamadıysa bu durum uzun vadede bireye tükenmişlik sendromu olarak dönüt sağlayabilir.

Birey kendisi ile ilgili pek çok alanda kaygı duyabilir. Çevresinde ona destek olacak bir rol modelin olamayışı bireyin tek başına hissetmesine, kendisini kayıp ve amacı olmayan biri hissedebilir. Bunun sonucunda da kendisini işe yaramaz ve başarısız bir kişi olarak görüp dış dünyaya karşı kendini kapatabilir.

Birey yaşantısında istemediği şeylere “Hayır” demekte zorlanıyor olabilir. Böylelikle birey aşırı yüke maruz kalır ve zaman geçtikçe zihinsel olarak kendilerini bitmiş hissederler.          Bu şartlarda görülme oranı artmaktadır;

• Hemşirelik, polislik, doktorluk gibi stresli meslekler
• Belirli üniversite bölümleri
• Uzun saatler ya da sevmediğiniz bir işte çalışmak
• Ebeveyn olmak
• Çocuk yetiştirmek
• Mali zorluklar, yoksulluk
• Evsizlik (Barınma ihtiyacını karşılayamama)
• Hasta bir aile yakınına bakmak
• Boşanma davaları
• Bir aile ferdinin veya arkadaşın ölümü ile beraber yas süreci
• Kronik hastalıklar
• Stres

TEDAVİSİ

Birey bazı önlemler alarak yaşantısını daha olumlu bir şekle sokabilir ve tükenmişlik sendromu belirtilerinin riskini azaltabilir:

Gün içinde sık sık çalışmaktan vazgeçip kendine zaman ayıracak o mola vaktini yaratması.

Kendisini daha iyi hissettirecek şeylerle uğraşması

Vücudundaki stres hormonu seviyesini azalttığından dolayı düzenli egzersiz yapmak. (Düzenli egzersiz vücutta serotinin yani mutluluk hormonu salgılamasına yardımcıdır.)

Kendisine düzenli bir uyku periyodu oluşturması

Strese sürükleyecek etmenlerden uzak durmak için çeşitli aktivitelerle zihnini meşgul etmek örneğin kitap okumak, resim yapmak, ilgi çekici şeyler izlemek gibi çeşitli hobiler edinmek

Sağlıklı besinler tüketme alışkanlığı edinme. (Fazla şekerli ve fast-food tüketiminin depresyon stres, anksiyete durumlarını arttırdığı bilinmektedir.)

Bu yazıımızda Tükenmişlik Sendormu Nedir? Belirtileri nelerdir? başlıklarını işledik. Kendinizi tükenmiş hissediyorsanız bizimle iletişime geçin!

Ceren ARSLAN

KAYNAKÇA

https://www.cerrahi.com.tr/tukenmislik/99/1082/

https://akilfikir.net/tukenmislik-nedenleri-ve-cozumu/

https://www.medicalpark.com.tr/tukenmislik/hg-2078

https://sento.com.tr/blog/tukenmislik/

Sorumluluk Reddi: Söz konusu bu tür bilgiler Site’de yalnızca bilgilendirme amacıyla yayınlanmaktadır ve doktorunuz ya da eczacınızın tavsiyelerinin yerini almaz. Bu bilgiler hiçbir koşulda bir hastalığın veya fiziksel problemin tıbbi tanısını koymak için kullanılmamaktadır site üzerinden durumunuzla ilgili endişelerinizi ve sorularınızı sorabilirsiniz. Bununla birlikte her durumda doktorunuza ya da eczacınıza başvurmanız gerekir.

Uzman Psikolog Fundem Ece

Uzmanlık alanları: Çocuk, Ergen, Yetişkin, Aile, Çift, Cinsel Terapi.
Okan Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nü tam burslu kazandı. Psikoloji Bölümü’nü (%30 İngilizce) burslu okurken başarısı sayesinde Çift Anadal Programı’na kabul edilerek Sağlık Yönetimi Bölümü’nü de tamamladı.