Disleksi Nedir?

Amerikan Psikiyatri Birliği yayımlamış olduğu DSM V adlı kitabında disleksiyi, Disleksi Nedir? Sözcük tanıma doğruluğu, akıcılığı sorunları, anlaşılır dile çevirme güçlüğü ve harf harf söyleme/yazma güçlükleri ile belirli öğrenme güçlükleri kapsamına, okuma bozukluğu yerine kullanılan alternatif bir terim olarak tanıtmıştır.

Disleksi diğer adıyla öğrenme güçlüğü; dinleme, konuşma, okuma, yazma, akıl yürütme ile matematik yeteneklerinin kazanılmasında ve kullanılmasında önemli güçlüklerle kendini gösteren bir öğrenme bozukluğudur. İlkokula başlayan disleksili çocuklarda eğitim alabilecek zihinsel gelişim henüz tamamlanmadığı için okuyamazlar, yazamazlar ve matematiksel işlemleri kavramada zorluk çekerler. Ancak bu onların zeka düzeylerinde bir sorun olduğunu göstermez. Disleksili çocukların bazen yüksek bilişsel yeteneklere sahip olmalarına rağmen, olmaları gereken okuma seviyesine ulaşamadıkları görülür.

Eğer siz de disleksi konusunda destek almak isterseniz yüz yüze veya whatsapp görüntülü konuşma üzerinden ücretsiz 15 dakikalık ön görüşme randevusu alabilirsiniz.

Disleksi Nedir? Disleksi Hakkında Yanlış Bilinenler

Disleksi hakkında bilimsellikten uzak sadece kişisel kanılara dayanan bazı söylentiler ortaya atılmıştır. Bu söylentiler kulaktan kulağa yayılmış ve zamanla doğru kabul edilen birer efsaneye dönüşmüştür. Bu efsaneleri, en sık karşılaşma durumuna göre sıralayabiliriz.

1. Disleksili Bireyler ‘Geriye Okuma’ Yaparlar

Her çocuk özeldir ve her çocuk mutlaka öğrenir. Başarısızlığın sorumluluğu sadece çocukta değil, onu kalıplara sığdırmaya çalışan okul, öğretmen ve ağırlıklı olarak ebeveynlerdedir.  “Her çocuk özeldir” disleksi hastası bir çocuğun hayatını konu alan bir filmdir. Filmde 8 yaşında olan İshaan, heyecan doludur, hayal dünyası çok geniştir. Çevresinde gördüğü ufak nesneler bile, kafasında ilginç çizgi film senaryoları kurgulamasını sağlar. Resim Ishan’ın en büyük zevkidir. Hayal dünyasının derinliklerini çizdiği resimlerde görmek mümkündür.Ancak İshaan üst düzey resim çizme yeteneğine ya da birçok sıra dışı fikirlerine rağmen çevresi tarafından anlaşılamamaktadır. Çünkü Ishan disleksi hastasıdır, yani özel öğrenme güçlüğü çekmektedir. Birçok çocuk gibi okumak, yazmak, ayakkabılarını bağlamak ya da kendisine fırlatılan bir topu tutmak onun için neredeyse imkansızdır. Ancak bu durum ne ailesi ne de sosyal çevresi tarafından bilinmemektedir. Harfleri okurken, harfleri dans ediyormuş gibi algılar. Okuyup, yazmakta güçlük çeker, ayna görüntüsü stilinde yazar. Ishaan diğerlerinden farklı olduğunu hisseder ama neden farklı olduğunu tanımlayamayacak kadar yaşı küçüktür.

Yaşadığı dünyaya ayak uyduramamasına tepkisini tembellik ve haylazlık yaparak gösterir Ishaan. Çevresine karşı isyankar bir tutum sergiler. Ders çalışmak istemez, sınavlarda boş kağıt verir, dersten çıkıp, okuldan kaçar. Herkes Ishaan’a tembel ve haylaz çocuk yaftası vurur. Özellikle babası tüm bunları tembellikten dolayı yaptığını düşünerek, sert bir tutumla onu yola getirmeye çalışır. Ve onu ‘tembelliğinin’ karşılığı olarak, yatılı bir devlet okuluna yazdırır. Ishaan bu karar karşısında yıkılmıştır ama gitmekten başka çaresi de yoktur. Bu okula gittikten sonra Ishaan için herşey daha zor hale gelmiştir. Sürekli ceza alır, tüm öğretmenler tarafından aptal damgası yer.Artık Ishaan oldukça içine kapanık bir çocuk olur. Kimseyle konuşmak istemez. Ailesini çok özler. Ishaan’ın kaderi sınıfına gelen yeni bir vekil öğretmen ile değişir.

Ishaan, Ram Shankar adlı öğretmenin daha ilk günden dikkatini çeker. İçine kapanık ve suskun halinin altında bir ‘yardım edin bana çığlığı’ olduğunu hemen anlar. Öğretmenleri ve arkadaşları ile yaptığı görüşmeler neticesinde, Ishaan’ın okulda yaşadığı güçlüklerden haberdar olur. Okul defterlerini inceler, yazarken yaptığı hatalarda ki benzerlikleri görür ve kısa sürede Ishaan’ın özel öğrenme güçlüğü Disleksili bireylerin ‘geriye okuma’ yaptığı düşüncesi bir söylentidir.  Araştırmalara göre bireylerin harfleri ve kelimeleri geriye doğru görüp algıladıklarına dair hiçbir kanıt yoktur, disleksinin altında yatan ana sorun görsel algı problemleri değil, fonolojik düzeyde dili işlemede yaşanan problemlerdir.

 2. Sol El Kullananların Disleksili Olma Oranı Daha Fazladır

Disleksi Nedir? Sol el kullananların disleksili olma oranının daha fa la olduğu düşüncesi diğer yanlış bilinen ifadelerden biridir. Solaklık ve disleksi arasında ir ağdan bahseden çalışmalar mevcut olmakla birlikte, böyle bir genellemenin yapılmasının yanlışlığından söz eden çalışmalar da bulunmaktadır.

3. Disleksili Bireylerin Hepsi Özel Yetenekli Bireylerdir

Disleksi Nedir? Bireylerin hepsinin özel yetenekleri olan, yaratıcı ve üstün zekâlı bireyler olduğu yanlış bilinen düşüncelerden biridir. Disleksi ile zekâ arasında bir ilişki yoktur, her tür zeka seviyesinde bu problemle karşılaşılabilir.

4. Bir Birey Okuyabiliyorsa O Disleksili Olamaz

Okuyabilen bireylerin disleksili  birey olamayacağı konusundaki inanış da yanlış bilinenler arasındadır. disleksili bireyler, kelimelerin şekillerini hafızaya alarak, tanıdık hikâyeleri ezberleyerek, ilk harflerden sonra tahminde bulunarak okuma yapma gibi farklı stratejilerle bir süreye kadar okuma yapabilmektedirler. Fakat hafızaları onları belli bir yere kadar yardımsız götürmektedir. Kelimelerdeki ses birimlerini kodlayamadıkları için kendilerine yabancı gelen kelimeleri okumakta, akıcılıkta problemler yaşayarak disleksinin belirtilerini gösterebilmektedirler. Bu durumda, disleksi sadece okuma öğrenememe problemi olarak algılanmamalı disleksinin kişilerde farklı boyutlarda görülebileceği göz önünde tutulmalıdır.

Aylin Berfin Kartal

Sorumluluk Reddi: Söz konusu bu tür bilgiler Site’de yalnızca bilgilendirme amacıyla yayınlanmaktadır ve doktorunuz ya da eczacınızın tavsiyelerinin yerini almaz. Bu bilgiler hiçbir koşulda bir hastalığın veya fiziksel problemin tıbbi tanısını koymak için kullanılmamaktadır site üzerinden durumunuzla ilgili endişelerinizi ve sorularınızı sorabilirsiniz. Bununla birlikte her durumda doktorunuza ya da eczacınıza başvurmanız gerekir.

Uzman Psikolog Fundem Ece

Uzmanlık alanları: Çocuk, Ergen, Yetişkin, Aile, Çift, Cinsel Terapi.
Okan Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nü tam burslu kazandı. Psikoloji Bölümü’nü (%30 İngilizce) burslu okurken başarısı sayesinde Çift Anadal Programı’na kabul edilerek Sağlık Yönetimi Bölümü’nü de tamamladı.