Çocuk Terapisi

Çocuk Merkezli Oyun Terapisi Nedir?

Çocuklar duygu ve düşüncelerini tarif ve ifade etmekte zorlanırlar. Düşüncelerinin farkında bile olmayabilirler. Yetişkinler için konuşmak ne ise, çocuklar için de oyun oynamak aynı şeydir. Sonuçta ‘kuşlar uçar, balıklar yüzer, çocuklar oyun oynar’ (Garry Landreth). Bu nedenle çocuklar oyunla kendilerini ifade ederler, ilişkileri kavrarlar, yaşadıklarını ve isteklerini anlatırlar. Oyuncaklar çocukların kelimeleri, oyunları ise ne anlatmak istedikleridir.
Çocuk Merkezli Oyun Terapisi, çocuklarda görülen ruhsal problemlerin, davranış ve konuşma bozukluklarının bu alanda eğitim almış olan uzman terapistler tarafından oyuncaklar aracılığıyla tedavi edilmesidir.
Oyun terapisi, çocukların duygularını ve karşılaştıkları sorunları ifade etmelerine yardımcı olurken, çocukların kendilerini etkileyen durumlara yönelik farkındalık kazanmalarına da destek olur. Bu terapi yönteminde, çocuklar iç dünyalarında yaşadıkları yoğun duyguları (korku, öfke, kıskançlık, hayal kırıklığı gibi) ve çatışmaları oyuncaklara ve oyunlara yansıtırlar. Çocuğun iç dünyasını rahatça açabilmesi için kendini güvende hissettiği bir ortamda olması önemlidir.

Oyun Terapisine Ne Zaman Başvurulur?

Oyun terapisi, 2-12 yaş arası çocuklarda görülen çeşitli psikolojik sorunların tedavisinde kullanılır. Depresyon, ebeveyn kaybı veya boşanma, takıntılar, kaygı bozuklukları, travma, istismar ve taciz, altını ıslatma, kardeş kıskançlığı, uyum problemleri, uyku ve beslenme sorunları, özgüven eksikliği ve kronik hastalık gibi durumlar için oyun terapisi tercih edilir.

Çocuk Merkezli Oyun Terapisinin Faydaları

Çocuklar, duygularını daha iyi tanımayı ve doğru şekilde ifade etmeyi öğrenirler.
Süreç içinde özgüvenleri artar.
Olumsuz duygularını kontrol etmeyi ve ihtiyaçlarını sakin bir biçimde dile getirmeyi öğrenirler.
Sorumluluk sahibi olurlar ve üstlendikleri sorumlulukları yerine getirmeye başlarlar.
Oyun aracılığıyla sorunlarını yeniden yapılandırır ve onlara farklı bir perspektiften bakabilirler.
Zor durumlarda kendilerini rahatlatacak ve sakinleştirecek stratejileri öğrenip uygulayabilirler.
Empati kurma ve daha pozitif iletişim geliştirme gibi beceriler kazanırlar.
Korkularını ve fobilerini yenebilirler.

Oyun Terapisi İçin Ne Gerekir?

Çocuk Merkezli Oyun Terapisi için, oyun terapisine özgü oyuncaklar ve malzemelerle donatılmış, çocuğun kendini huzurlu ve güvende hissedeceği, ferah ve kullanışlı bir oyun odası gereklidir. Bu terapide kullanılan oyuncaklar, çocuğun ilgisini çekmeli ve gerçekliğe uygun olmalıdır. Oyuncaklar, genellikle gerçek yaşamı yansıtan nesnelerden oluşur.
Oyuncak Kategorileri:
Gerçek hayattan oyuncaklar: Bebekler, kuklalar, hayvanlar, taşıtlar gibi gerçek hayattan objeler.
Agresyonu çıkarmaya yardımcı oyuncaklar: Askerler, tabanca, dart oyunu, bobo, kelepçe gibi oyuncaklar.
Yaratıcı ve duygusal salınım için gerekli oyuncaklar: Su, kum, plastik bloklar, oyun hamuru, boyalar, kâğıt, el kuklaları gibi malzemeler.

Oyun Terapisi Hangi Durumlarda Kullanılır?

Oyun terapisinde ele alınabilecek birçok konu ve bu terapiden faydalanabilecek çeşitli çocuk grupları bulunmaktadır.

Aşağıdaki özelliklere sahip çocuklar oyun terapisi için uygundur:

• Anne babası boşanma sürecinde olan veya boşanmış çocuklar
• Evlat edinilmiş veya kurum bakımına bırakılmış çocuklar
• Hiperaktivite ve dikkat dağınıklığı tanısı almış çocuklar
• Özgül öğrenme güçlüğü olan çocuklar
• Kardeş kıskançlığı ve anlaşmazlığı yaşayan çocuklar
• Konuşma bozukluğu olan çocuklar
• Uyku problemleri veya kabus gören çocuklar
• Kaygı, fobi ve korku problemleri olan çocuklar
• Aile bireylerinden birini kaybeden ve yas tutan çocuklar
• Herhangi bir şekilde tacize uğramış çocuklar

Bu tür sorunları yaşayan çocukların aileleri, oyun terapistlerine başvurarak çözüm için ilk adımı atabilirler.

Oyun Terapisi Yöntemleri

Oyun terapisi, bu alanda uzmanlaşmış ve oyun terapisi eğitimini başarıyla tamamlamış psikologlar tarafından uygulanır. Bu terapileri gerçekleştiren profesyonellere oyun terapisti denir.
Oyun terapisi alanında çeşitli yaklaşımlar bulunmaktadır. Psikologlar, aldıkları eğitim ve deneyimlerine dayanarak bu yaklaşımlar arasından en uygun olanı seçer ve çocukların bireysel ihtiyaçlarına göre bu yöntemleri uygularlar. İşte oyun terapisi uygulamalarında sıkça kullanılan başlıca yaklaşımlar şunlardır:

Çocuk Merkezli Oyun Terapisi

Bu oyun terapisi yaklaşımında terapist, çocuğa güven duygusu aşılar ve onunla yakından ilgilendiğini gösterir. Samimi bir ilişki kurar ve çocuğu olduğu gibi kabul ettiğini sözleri ve davranışlarıyla ifade eder. Böyle bir ortamda çocuk, koşulsuz kabul edildiğini ve güvende olduğunu hisseder, bu nedenle kendini ifade etmekten çekinmez.

Çocuk merkezli oyun terapisi yaklaşımında terapist, çocuğa sorunlarını ifade etmesi ve çözmesi için alan tanır. Bu yaklaşımda terapist, çocuğun bunları yapma yeteneğine sahip olduğuna veya terapi süreciyle bu yeteneği kazanarak sorunların üstesinden gelebilecek kadar olgunlaşacağına inanır.
Terapist, çocuğun duygularını ve hislerini izler, anlar ve bunları ona geri yansıtarak çocuğun kendini daha iyi anlamasına yardımcı olur. Bu yaklaşımda, oyunu ve terapi sürecini çocuk yönetir. Terapist, çocuğun kendine ve terapiste zarar vermemesi koşuluyla her türlü oyunu oynamasına izin verir. Süreci daha iyi yönetmek için bazı durumlarda belirli sınırlar koyabilir.

Yapılandırılmış Oyun Terapisi

Yapılandırılmış oyun terapisinde çocuk, güvenli ve kendisi olabileceği bir ortamda bulunur. Terapi seansları, terapist tarafından yapılandırılır. Yani, seanslarda hangi tür oyunların oynanacağına, çocuğun ihtiyaçlarına göre terapist karar verir. Bu yaklaşımda da baskı veya zorlama yoktur; her şey doğal bir akış içinde ve çocuğun isteği doğrultusunda ilerler.

Deneyimsel Oyun Terapisi:

Deneyimsel oyun terapisi yaklaşımında, terapist çocuğu yönlendirmez ve çocuk tamamen istediği şekilde oynamayı ve deneyimlemeyi seçer. Bu terapiye göre, çocuklar dünyayı deneyimleyerek ve deneyimlerini aktararak anlarlar. Duygularını detaylıca sözel olarak ifade etmek yerine, çocuklar bazı davranışlar ve tepkiler aracılığıyla yaşadıkları sıkıntıları ve ruh hallerini ifade ederler.

Deneyimsel oyun terapisinde, çocuk terapisti oyuna dahil etmek isterse terapist katılır; aksi takdirde çocuğa alan tanır ve onu gözlemler. Depresyon, kaygı, travma gibi konuların yanı sıra, ebeveynleri boşanan çocuklarda uyum sorunu gibi konular da deneyimsel oyun terapisiyle ele alınabilir.

İpek Doğa ÇALTEPE

Sorumluluk Reddi: Söz konusu bu tür bilgiler Site’de yalnızca bilgilendirme amacıyla yayınlanmaktadır ve doktorunuz ya da eczacınızın tavsiyelerinin yerini almaz. Bu bilgiler hiçbir koşulda bir hastalığın veya fiziksel problemin tıbbi tanısını koymak için kullanılmamaktadır site üzerinden durumunuzla ilgili endişelerinizi ve sorularınızı sorabilirsiniz. Bununla birlikte her durumda doktorunuza ya da eczacınıza başvurmanız gerekir.

Uzman Psikolog Fundem Ece

Uzmanlık alanları: Çocuk, Ergen, Yetişkin, Aile, Çift, Cinsel Terapi.
Okan Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nü tam burslu kazandı. Psikoloji Bölümü’nü (%30 İngilizce) burslu okurken başarısı sayesinde Çift Anadal Programı’na kabul edilerek Sağlık Yönetimi Bölümü’nü de tamamladı.