Tourette Sendromu

Tourette Sendromu Nedir?

Gilles de la Tourette Sendromu, hem motor hem de vokal tikler ile karakterize, sıklıkla çocukluk dönemlerinde başlayan bir nörogelişimsel tablodur. İsmini Fransız doktor Gilles de La Tourette’den alır. Tikler, gün ve haftalar içerisinde dalgalı seyir gösterirler. Basit ve kompleks motor vokal tiklerin yanı sıra kekeleme veya dokunma ihtiyacı gibi tikle ilişkili diğer semptomlar da sıklıkla tabloya eklenmektedir. Olguların geneline davranışsal problemler eşlik edebilir. Bunlar, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB), obsesif-kompulsif bozukluk (OKB), duygudurum bozuklukları, dürtü kontrol bozuklukları ve tik benzeri tekrarlayıcı belirtiler (kendine zarar verici davranışlar gibi) ve sosyal olarak uygunsuz davranışlardır.

Bu davranışsal problemler bazı hastaların klinik tablolarında daha baskın hale geçip işlevselliklerinde tiklere göre daha fazla kayıp yaratabilirler. Tourette Sendromu, dünya genelinde bütün sosyal sınıf ve ırklarda görülen yaygın bir bozukluktur. Olguların klinik özelliklerinin birbirine çok benzemesi Tourette Sendromunun etnik ve kültürel olarak farklılık göstermediğini ve ortak bir temelden köken aldığını desteklemektedir. Önceki yıllarda Tourette Sendromunun çok nadir görülen bir durum olduğu düşünülürken; günümüzde daha yaygın görülen bir durum olduğu gözlenir.

Toplumda görülme sıklığı ile ilgili çalışmalarda değişkenlik görülebilir, bunun birkaç nedeni vardır. Birincisi, tik bozukluklarının sıklığı ve ciddiyetinin yaşa göre değişkenlik göstermesidir. İkincisi, yapılan çalışmalardaki metodolojik farklılıklar ve son olarka da Tourette Sendromu tanı ölçütlerinin zaman içinde değişiklik göstermesi nedenler olarak kabul edilmektedir. 

Eğer siz de tourette sendromu yaşadığınızı düşünüyorsanız destek almak için yüz yüze veya whatsapp görüntülü konuşma üzerinden ücretsiz 15 dakikalık ön görüşme randevusu alabilirsiniz.

Tourette Sendromu çocukluk çağında başlayan bir durumdur ve çocuk ve ergenlerde yetişkinlere göre daha sık görülmektedir. Erişkinlikte tanı alan olgularda da belirtilerin sıklıkla çocukluk dönemlerinde başladığı bildirilmektedir. Genellikle Tourette Sendromlu çocuklarda belirtiler 7 yaş civarında başlar.

Tourette Sendromu Belirtileri Nelerdir?

En önemli belirtileri ani, tekrarlayıcı, hızlı ve kontrol edilemeyen motor tikler; burun çekme, boğaz temizleme gibi tekrarlayıcı seslerdir. Tiklerin başlangıcı çoğunlukla 3 yaşından sonra görülür ve tikler bir yıldan uzun bir süre boyunca gözlemlenebilir. Tiklerin sıklığı ve şiddetinin arttığı ve azaldığı dönemler olabilir ve belirtiler 10’lu yaşlardan sonra şiddetlenebilir. Birçok hastada 20’li yaşlardan sonra tiklerde belirgin azalma gözlenir.

Eşlik Eden Tanılar (Komorbidite)

Tourette Sendromu Neden Olur?

Tourette Sendromunun patofizyolojik mekanizmaları henüz net olarak ortaya konulamamıştır. Son çalışmalar Tourette Sendromunun nöronlar arası sinaptik iletim ile ilgili kalıtımsal ve gelişimsel bir bozukluk olduğu hipotezini doğrulamaktadır. Tourette Sendromunun nedenleri arasında  genetik faktörler, nörokimyasal ve nöroanotomik etmenler ve immünolojik birçok faktörün etkileşiminin yanı sıra çevresel faktörler de yer almaktadır. Nadir durumlarda tikler  tümör, zehirlenme, enfeksiyon, kafa tramvası ya da vasküler hastalıklara ikincil olarak gelişebilirler.

Tanısal Sınıflandırma

DSM-V ‘ te;

1. Eş zamanlı olması gerekmese de, hastalığın gidişi sırasında bir zaman, heö çoğuş motor, hem de bir ya da daha çok sesle ilgili tik olmuştur.
2. Tiklerin sıklığı artıp azalabilir ancak ilk başladığından beri, bir yıldan uzun sürmüştür.
3. 18 yaşından önce başlamıştır.
4. Bu bozukluk bir maddenin (örn. Stimulanlar) doğrudan fizyolojik etkilerine ya da genel tıbbi bir duruma (örn. Hungtinton hastalığı ya da postviral ensafalit) bağlı değildir.

Tourette Sendromunun Tedavisi

Tik bozuklukları, zaman zaman yatışıp alevlenebilen, komorbitelerin sık olduğu, bireyin yaşam kalitesinin olumsuz etkilendiği, çoğunlukla kronik gidiş gösteren nörogelişimsel tablolardır. Tourette sendromu günümüzde kullanılan farmokoterapiler, tik bozukluğunun tedavisinden ziyade, belirti kontrolünü sağlamaya yöneliktir. Bu nedenle farmokolojik tedavi çocuk ve ergenlerde tikler, günlük yaşam ve aktiviteleri kısıtlamaya başladığında ön plana çıkmalıdır. 

Nazlı ÇİFTÇİ

Kaynakça

Pekcanlar Akay, A. vd. (2021). Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları. Ankara: Türkiye Çocuk ve Genç Psikiyatrisi Derneği.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu (2021, 23 Ağustos). “Tourette Sendromu Nedir? Belirtileri ve Tedavil Yöntemleri” Erişim tarihi: 28 Nisan 2022, https://www.memorial.com.tr.

Erbilgin, S. (2016). Çocuk ve Ergenlik Dönemi Tourette Bozukluğunda Eşlik Eden Psikiyatrik Tanılar, Ail Özellikleri ve Yaşam Kalitesi. (Uzmanlık tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.

Sorumluluk Reddi: Söz konusu bu tür bilgiler Site’de yalnızca bilgilendirme amacıyla yayınlanmaktadır ve doktorunuz ya da eczacınızın tavsiyelerinin yerini almaz. Bu bilgiler hiçbir koşulda bir hastalığın veya fiziksel problemin tıbbi tanısını koymak için kullanılmamaktadır site üzerinden durumunuzla ilgili endişelerinizi ve sorularınızı sorabilirsiniz. Bununla birlikte her durumda doktorunuza ya da eczacınıza başvurmanız gerekir.

Uzman Psikolog Fundem Ece

Uzmanlık alanları: Çocuk, Ergen, Yetişkin, Aile, Çift, Cinsel Terapi.
Okan Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nü tam burslu kazandı. Psikoloji Bölümü’nü (%30 İngilizce) burslu okurken başarısı sayesinde Çift Anadal Programı’na kabul edilerek Sağlık Yönetimi Bölümü’nü de tamamladı.