Gaslighting Nedir?

Gaslighting nedir? Karşıdaki insanın düşüncelerini sorgulamasını sağlatan bir manipülasyon çeşididir. Kişiyi akıl sağlığında veya yaşanan bir olaydan şüphe ettirmeye gaslighting denir. Psikolojik şiddet türlerinden biri olan gaslighting depresyona, kaygıya veya sinir krizine sebep olabilir bu yüzden de maruz kalan kişi için çok yıkıcı etkileri olabilir. 

Gaslighting ilk defa 1938 yılında “Gaz lambası (Gaslighting)” adlı bir oyunda karşımıza çıkmıştır. Bu oyun açıkça bir adamın karısını manipüle etmesini işlemektedir. 1940 yılında filme uyarlanan bu oyun 1970 yılında psikoloji bilim dalında manipüle edici davranışları tanımlamak için kullanılmaya başlanmıştır.

Eğer siz de Gaslighting konusunda destek almak isterseniz yüz yüze veya whatsapp görüntülü konuşma üzerinden ücretsiz 15 dakikalık ön görüşme randevusu alabilirsiniz.

Gaslighting Amacı Nedir?

Gaslighting’in amacı nedir? kişiyi doğrudan saptırmak ve kendi doğrularında şüphe ettirerek aslında olmayan bir şeye inandırmaktır. Bir olayı değiştirip, kişide sahte anı yaratmaktır. Gaslighting’i uygulayan kişi zayıf kişiyi kendisine bağımlı hale getirir ve kendine güvenini yitiren mağdur üzerindeki kontrolü artar. İstismarcı kişi, istismar ettiği kişinin öz benlik duygusunu yok ederek iç güdülerine olan güvenini yıkar ve bu şekilde istismarcıya bağımlı hale gelir.

Gasligting ve Yöntemleri

Gaslighting uygulayan kişi genellikle şiddeti zamanla arttırır. Gaslighting uygulamasını 4 temel yöntemi vardır. İlk olarak “Vazgeçme Tekniği” istismarcının karşıdaki insanı dinlemeyi reddettiği veya karşıdakini anlamadıklarını söylediği bir yöntemdir. İkinci olarak “Karşı Koyma Tekniği” istismarcının olayı veya davranışı sorgulattığı bir yöntemdir. Üçüncü olarak, “Yönlendirme Tekniği” istismarcı konuşulan konuyu değiştirerek mağduru manipüle eder. Son olarak, “İnkar Tekniği” istismarcı bir olayı veya durumu unuttuğunu ya da hatırlamadığını söyleyerek inkar eder.

Gaslighting Nedir? İstismarcı kişinin iç kaynaklarını sömürür. Böylece mağdur kendini doğrulayamaz ve öz benliğini yitirir. Bunu da çaresizlik duygusu takip eder. Bunun üzerine istismarcı suçlayıcı bir üslup kullanarak mağdurun çok hassas olduğundan bahsederek onun bir şeyleri hayal ettiğini savunan cümleler kurar. Zamanla mağdur kendine olan öz güvenini kaybeder ve asla başarılı olabileceğine inanmaz. İstismarcı mağduru başarısız olacağına inandırmıştır. 

Gashlighting’i Tespit Etmek

Eğer size Gaslighting uygulandığını düşünüyorsanız şu belirtileri gözlemleyebilirsiniz:

• Artık eskiden olduğunuz insana benzemediğinizi düşünüyorsanız,
• Eskisinden daha az özgüvenliyseniz,
• Daha kaygılı hissediyorsanız,
• Sık sık çok hassas olduğunuzu düşünüyorsanız,
• Her yaptığınız hareketin yanlış olduğuna inanıyorsanız,
• Sık sık özür diliyorsanız,
• Genellikle bir şeylerin yanlış gittiğini hissedip ama neyin yanlış olduğunu anlayamıyorsanız,
• Partnerinizin hataları için siz özür diliyorsanız,
• Ailenizden ve arkadaşlarınızdan uzaklaşmış hissediyorsanız,
• Karar vermek sizin için aşırı derecede zor ise…

Gaslighting’e maruz kalıyor olabilirsiniz. Gaslighting’e örnek vermek gerekirse:

• İstismar eden kişi sizin nasıl hissettiğinizi yönlendirebilir. “Evet şu an kendin için çok üzgün hissediyorsundur.” 
• Başkalarının sizin hakkınızda konuştuğunu söyleyebilir. “Ailenin senin delirdiğini düşünüyor, bilmiyor musun?”
• Eşyalarınızı saklayıp bir şey bilmiyormuş gibi davranırlar. “Gene mi bulamıyorsun gözlüklerini? Bence işler ciddileşiyor!”
• Yaptığınız bir şeyi yapmamışsınız gibi gösterebilir. “Sen delisin! O gösteriye benimle gitmedin! Gitsek bilirdim.” 

Gaslighting ve Tedavisi

İlk olarak gaslighting’e maruz kaldığınızı fark etmeniz gerekmektedir. Bunun için gaslighting’in ne olduğunu, etkilerini iyi bilmeniz gerekmektedir. Eğer gaslighting’e maruz kaldığınızı fark ettiyseniz istismarcıdan mümkün olduğunca uzak kalmanız gerek ve bu şekilde döngüyü kırmaya çalışmalısınız. Fakat kırılan özgüveniniz için psikologlardan, ailenizden ve arkadaşlarınızdan destek almanız en sağlıklı çözüm olacaktır.

İdil Nur Künkçü

Sorumluluk Reddi: Söz konusu bu tür bilgiler Site’de yalnızca bilgilendirme amacıyla yayınlanmaktadır ve doktorunuz ya da eczacınızın tavsiyelerinin yerini almaz. Bu bilgiler hiçbir koşulda bir hastalığın veya fiziksel problemin tıbbi tanısını koymak için kullanılmamaktadır site üzerinden durumunuzla ilgili endişelerinizi ve sorularınızı sorabilirsiniz. Bununla birlikte her durumda doktorunuza ya da eczacınıza başvurmanız gerekir.

Uzman Psikolog Fundem Ece

Uzmanlık alanları: Çocuk, Ergen, Yetişkin, Aile, Çift, Cinsel Terapi.
Okan Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nü tam burslu kazandı. Psikoloji Bölümü’nü (%30 İngilizce) burslu okurken başarısı sayesinde Çift Anadal Programı’na kabul edilerek Sağlık Yönetimi Bölümü’nü de tamamladı.