Demans Nedir?

Demans; günlük yaşamı engelleyecek kadar şiddetli olan hafıza, dil, problem çözme ve diğer düşünme becerilerinin kaybı için kullanılan genel bir terimdir.

Demans genellikle yanlış bir şekilde “yaşlılık” veya “yaşlılık bunaması” olarak adlandırılır, bu da eskiden yaygın olan ciddi zihinsel gerilemenin yaşlanmanın normal bir parçası olduğu inancına dayanan bir hatadır.

Demans, yaşlıları daha fazla etkiliyor olsa bile yaşlanmanın doğal sonuçlarından değildir ve bir hastalıktır. Genelde uzun süreli devam eden ve ilerleyici bir hastalıktır.

Dünyada yaklaşık 50 milyon kişi demans hastası ve her yıl yaklaşık 10 milyon yeni vaka daha çıkıyor.

Eğer siz de demans yaşadığınızı düşünüyorsanız destek almak için yüz yüze veya whatsapp görüntülü konuşma üzerinden ücretsiz 15 dakikalık ön görüşme randevusu alabilirsiniz.

Demans Risk Faktörleri ve Önleme

Yaş, demans için bilinen en güçlü risk faktörü olsa bile yaşlanmanın kaçınılmaz bir sonucu değildir. Dahası, demans sadece yaşlıları etkilemez. Semptomların 65 yaşından önce başladığı insanlar, vakaların %9’unu oluşturuyor.

Araştırmalar, insanların düzenli egzersiz yaparak, sigara içmeyerek (sigara bağımlılığı ve tedavisi), zararlı alkol kullanımından kaçınarak, kilolarını kontrol ederek, sağlıklı beslenerek, sağlıklı kan basıncı, kolesterol ve kan şekeri seviyelerini koruyarak demans riskini azaltabileceklerini gösteriyor.

Ek risk faktörleri arasında depresyon, düşük eğitim düzeyi, sosyal izolasyon ve bilişsel hareketsizlik bulunuyor.

Demans Türleri

Demansın birçok farklı biçimi vardır. Alzheimer hastalığı en yaygın şeklidir ve vakaların %60-70’ine katkıda bulunabilir. Diğer ana formlar arasında vasküler demans, Lewy cisimcikli demans (sinir hücrelerinin içinde gelişen anormal protein kümeleri) ve frontotemporal demansa (beynin frontal lobunun dejenerasyonu) katkıda bulunan bir grup hastalık bulunur. Farklı biçimleri arasındaki sınırlar belirsizdir ve genellikle hastalarda birden fazlası karışık biçimlerde bir arada bulunur.

Demans ve Aşamaları

Demans, hastalığın etkisine ve bireyin kişiliğine bağlı olarak, bireyleri farklı şekillerde etkiler. Demansla bağlantılı belirtiler üç aşamada anlaşılabilir.

Erken Evre

Başlangıçta kademeli bir artış olduğu ve bir anda tüm belirtiler ortaya çıkmadığı için bu aşama genellikle gözden kaçar. Yaygın semptomlar şunları içerir:

• Unutkanlık
• Zamanın izini kaybetmek
• Tanıdık yerlerde kaybolmak

Orta Evre

Demans orta aşamaya ilerledikçe, belirti ve semptomlar daha net ve daha kısıtlayıcı hale gelir. Şunları içerir:

• Son olayları ve insanların isimlerini unutmak
• Evde kaybolmak
• İletişimde artan miktarlarda zorluk yaşamak
• Kişisel bakım konusunda yardıma ihtiyaç duymak
• Davranış değişiklikleri yaşamak (Kendini tekrar eden sorular sormak)

Geç Evre

Demansın geç dönemi, neredeyse tamamen bağımlılık ve hareketsizlik içinde yaşanan bir dönemdir. Hafıza bozuklukları ciddi noktadadır. Fiziksel belirti ve semptomlar daha belirgin hale gelir. Belirtiler şunları içerir:

• Zamanın ve yerin farkında olmamak
• Akraba ve arkadaşları tanımakta güçlük çekmek
• Kişisel bakım yardımına ihtiyaçta artış
• Yürümekte zorluk çekmek
• Artış gösterebilen ve saldırganlık içeren davranış değişiklikleri yaşamak.

Demans Tedavisi ve Bakım

Demansın çaresi veya ilerlemesini önlemek için mevcut bir tedavi yoktur. Yine de hastaların, bakıcılarının ve ailelerinin yaşamlarını desteklemek ve iyileştirmek için çok şey önerilebilir. Tedavide temel hedefler şunlardır:

• Bu süreci daha iyi yönetmek için erken teşhisin teşvik edilmesi
• Fiziksel sağlık, biliş, aktivite ve refahı iyileştirmek
• Eşlik eden fiziksel hastalığı tanımlamak ve tedavi etmek
• Sıkıntı verici davranışsal ve psikolojik semptomları tespit edip, tedavi etmek
• Bakıcılara bilgi ve uzun vadeli destek sağlamak

Can Özgü

Konuya ilişkin İngilizce kaynak

Sorumluluk Reddi: Söz konusu bu tür bilgiler Site’de yalnızca bilgilendirme amacıyla yayınlanmaktadır ve doktorunuz ya da eczacınızın tavsiyelerinin yerini almaz. Bu bilgiler hiçbir koşulda bir hastalığın veya fiziksel problemin tıbbi tanısını koymak için kullanılmamaktadır site üzerinden durumunuzla ilgili endişelerinizi ve sorularınızı sorabilirsiniz. Bununla birlikte her durumda doktorunuza ya da eczacınıza başvurmanız gerekir.

Uzman Psikolog Fundem Ece

Uzmanlık alanları: Çocuk, Ergen, Yetişkin, Aile, Çift, Cinsel Terapi.
Okan Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nü tam burslu kazandı. Psikoloji Bölümü’nü (%30 İngilizce) burslu okurken başarısı sayesinde Çift Anadal Programı’na kabul edilerek Sağlık Yönetimi Bölümü’nü de tamamladı.